به گزارش پلاتو هنر، پری صابری، یکی از تأثیرگذارترین و برجسته‌ترین کارگردانان تئاتر ایران، با فعالیت‌های هنری متنوع خود در حوزه‌های مختلف تئاتر، ادبیات و هنرهای نمایشی جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. او با تلفیق سنت‌های غنی ایرانی و عناصر مدرن در آثار خود توانست تاثیر عمیقی بر تئاتر ایران و مخاطبان آن بگذارد. این گزارش به بررسی زندگی، آثار و دستاوردهای او در حوزه تئاتر می‌پردازد.
زندگی و تحصیلات
پری صابری در سال ۱۳۱۱ در کرمان متولد شد. او از کودکی علاقه‌مند به هنرهای نمایشی بود و همین بود که علاقه او را به سوی تحصیلات هنری سوق داد. در سال‌های جوانی، صابری به فرانسه رفت و در رشته هنرهای نمایشی تحصیل کرد. او در پاریس به تحصیل در مدارس معتبر رشته هنرهای دراماتیک پرداخت و توانست با بهره‌گیری از دانش و تجربه‌های به دست آمده، پایه‌گذار سبک منحصر به فردی در تئاتر ایران شود.
بازگشت او به ایران، آغازگر دوره‌ای از تلاش‌ها و نوآوری‌های بی‌نظیر در عرصه تئاتر بود. صابری در دهه ۱۳۴۰ به ایران بازگشت و با تأسیس کارگاه‌های نمایشی و تولید آثار مختلف، فضای تئاتر کشور را دگرگون کرد. حمید سمندریان و پری صابری، پرویز پورحسینی، جمیله شیخی، سعید پورصمیمی، پری صابری، اسماعیل محرابی، جمشید مشایخی، پرویز کاردان و… گروه تئاتر منسجمی در سال 1342 تشکیل دادند که این امر در کنار فعالیت‌های دیگر گروه‌های نمایشی همچون گروه تئاتر ملی و کارگاه نمایش، گامی بزرگ در عرصه تئاتر به حساب می‌آمد.
سبک و رویکرد هنری
یکی از ویژگی‌های برجسته آثار پری صابری، تلفیق عناصر سنتی ایران با تکنیک‌های مدرن تئاتر جهان است. او با الهام گرفتن از ادبیات کلاسیک و فرهنگ ایرانی، داستان‌های باستانی و شخصیت‌های تاریخی را به زبانی نو و خلاقانه بر صحنه می‌آورد. آثار او، به ویژه تئاترهای اقتباسی از متون کهن ایرانی مانند «رستم و سهراب-1377» و «شمس پرنده»، توانسته‌اند هم از منظر هنری و هم از لحاظ محتوایی تأثیر عمیقی بر مخاطبان ایرانی بگذارند.
آثار پری صابری معمولاً بر پایه داستان‌ها و شخصیت‌های اسطوره‌ای ایران شکل می‌گیرند. یکی از معروف‌ترین نمایش‌های او، نمایش «شمس پرنده» است که داستان عشق و دوستی عارفانه میان مولانا و شمس تبریزی را روایت می‌کند. این نمایش به دلیل استفاده از اشعار مولانا و همچنین بهره‌گیری از موسیقی سنتی ایرانی، یکی از ماندگارترین آثار صابری به شمار می‌رود.
صابری در اجرای آثار خود به شدت به عناصر بصری و موسیقی اهمیت می‌داد. او از نورپردازی، دکور و موسیقی برای تقویت فضای نمایشی بهره می‌برد و به تماشاگران تجربه‌ای فراگیر و احساسی می‌بخشید. این ترکیب ماهرانه از تکنیک‌های تئاتری مدرن و سنتی به او اجازه داده تا آثاری خلق کند که علاوه بر زیبایی بصری و هنری، پیام‌های عمیق و پرمحتوایی را نیز منتقل کنند.
آثار برجسته
صابری در طول دوران کاری خود، نمایش‌های بسیاری را به روی صحنه برد که هر یک به نوعی بازتاب‌دهنده میراث فرهنگی ایران هستند. از جمله آثار برجسته او می‌توان به «رستم و سهراب»، «بیژن و منیژه»، «آرش کمانگیر»، «هفت شهر عشق» و «سوگنامه سیاوش» اشاره کرد. هر یک از این آثار، با نگاه خلاقانه صابری به متون کهن ایران و تفسیر نوینی از آن‌ها، توانسته‌اند مخاطبان بسیاری را به خود جذب کنند.
نمایش «هفت شهر عشق»، بر اساس اثر عرفانی عطار نیشابوری، یکی از معروف‌ترین و مورد تحسین‌ترین آثار او به شمار می‌رود. این نمایش که داستان پرندگان در جستجوی سیمرغ را روایت می‌کند، با تلفیقی از اشعار عرفانی و حرکت‌های تئاتری مدرن، توانست توجه بسیاری از منتقدان داخلی و بین‌المللی را به خود جلب کند.
همچنین، «سوگنامه سیاوش» بر اساس «شاهنامه فردوسی»، از دیگر آثار مهم اوست که به بررسی تراژدی شخصیت سیاوش می‌پردازد.
جوایز و افتخارات
پری صابری در طول دوران فعالیت هنری خود، جوایز و افتخارات متعددی را به دست آورد. او در جشنواره‌های مختلف بین‌المللی شرکت کرده و توانست با ارائه آثار خلاقانه خود، تئاتر ایران را به عرصه جهانی معرفی کند. یکی از جوایز مهم او، جایزهٔ معتبر هنری از «انجمن تئاتر اروپا» است که به دلیل تلاش‌های بی‌وقفه‌اش در توسعه و معرفی هنر تئاتر ایران به جهان به او اهدا شد. صابری نشان ابن سینا را از یونسکو و لژیون دونور را از فرانسه در سال ۲۰۰۴ دریافت کرد.
علاوه بر این، صابری در داخل ایران نیز جوایز متعددی را به خود اختصاص داده است. او در جشنواره‌های مختلف تئاتر فجر به عنوان کارگردان برتر انتخاب شده و آثارش بارها در بخش‌های مختلف این جشنواره‌ها مورد تقدیر قرار گرفته است.
تأثیر و میراث
پری صابری نه تنها به عنوان یک کارگردان، بلکه به عنوان یک آموزگار و پژوهشگر نیز تأثیر بسیاری بر هنر تئاتر ایران گذاشته است. او با تدریس در دانشگاه‌ها و کارگاه‌های آموزشی، نسل جدیدی از هنرمندان تئاتر ایران را تربیت کرده و در توسعه این هنر در ایران نقشی اساسی داشته است. همچنین بسیاری از کارگردانان و بازیگران برجسته ایران تحت تأثیر آموزه‌های او قرار گرفته‌اند.
صابری همچنین با انتشار کتاب‌ها و مقالات متعددی در حوزه تئاتر و هنرهای نمایشی، دانش و تجربیات خود را با جامعه هنری ایران به اشتراک گذاشت. او در آثار مکتوب خود به بررسی تکنیک‌های مختلف تئاتری و همچنین تفسیر ادبیات و هنر ایرانی می‌پرداخت.
پری صابری، کارگردان برجسته تئاتر ایران، در تاریخ 20 شهریور 1403 دار فانی را وداع گفت. او در پی یک دوره طولانی بیماری، که به مشکلات قلبی و تنفسی مرتبط بود، از دنیا رفت. صابری با آثار خلاقانه‌اش، به ویژه در اقتباس‌های صحنه‌ای از متون ادبیات کهن ایران، تأثیر عمیقی بر هنر تئاتر ایران گذاشت. فقدان او برای جامعه هنری ایران ضایعه‌ای بزرگ است. او با تلفیق سنت و مدرنیته در آثار خود، یکی از برجسته‌ترین چهره‌های تئاتر ایران به شمار می‌رود. صابری با به‌کارگیری عناصر فرهنگی و تاریخی ایران و ارائه آن‌ها به زبانی نو و مدرن، نه تنها تئاتر ایران را به سطحی جهانی رساند، بلکه تأثیر عمیقی نیز بر جامعه هنری کشور داشته است. آثار او همچنان الهام‌بخش هنرمندان جوان و نسل‌های بعدی خواهد بود و نام او در تاریخ تئاتر ایران جاودانه خواهد ماند.
بیشتر بخونید:
پری صابری کارگردان تئاتر درگذشت
