به گزارش پلاتو هنر، زینب (لیلی) مسیبی کارشناس نوازندگی پیانو و مربی آموزش موسیقی کودک متولد 1373 است.
لیلی مسیبی در گفتگو با پلاتو هنر درباره آموزش موسیقی کودک توضیح داد: موسیقی کودک به اشتباه به اسم موسیقی اُرف جا‌‌افتاده است. در حقیقت اُرف همان آموزش موسیقی کودکان نیست بلکه یک روش آموزشی است که در موسیقی کاربرد بیشتری دارد. این روش آموزشی به این شکل است که تئوری موسیقی و مفاهیم به صورت ابتدایی همراه بازی و حرکت به صورت غیرمستقیم به بچه ها آموزش داده میشود. برای آموزش موسیقی روش های دیگری هم وجود دارد که اُرف یکی از آن روش هاست.
او ادامه داد: اُرف از نام موزیسین و آهنگساز سرشناس آلمانی کارل اُرف گرفته شده که روش نوینی را در آموزش موسیقی کودکان تاسیس کرده است. روش آموزشی اُرف به دلیل اینکه همراه موزیک و حرکت است نسبت به روش های دیگر آموزش موسیقی طرفدار بیشتری دارد. برای همین هم کودکان راحت‌تر آموزش می‌بینند و راحت‌تر در ذهنشان ثبت میشود.
در شیوه آموزشی اُرف نت‌های موسیقی با رنگ و شکل و بازی درک میشود
این نوازنده درباره چگونگی آموزش اُرف عنوان کرد: گوش دادن و توجه کردن برای کودکان در سنین پیش از مدرسه بسیار دشوار است. برای همین آموزش به صورت مستقیم امکان‌پذیر نیست و باید از روش‌های غیرمستقیم استفاده شود. این شیوه معمولا از سن دوسال در کارگاه‌های مادر و کودک استفاده میشود. بچه ها با ریتم و مفاهیم سکوت آشنا می‌شوند و نت‌های موسیقی را با رنگ و شکل و بازی درک می‌کنند. کودکان سه چهار ساله وارد بازی های ریتمیک می‌شوند. کشش نت‌ها را با صدای حیوانات، پریدن، بشکن زدن، پاکوبیدن و دویدن یاد می‌گیرند. به همین ترتیب بچه ها از سنین 6 الی 7سالگی که وارد مدرسه می‌شوند و نت‌ها را به صورت مستقیم و واقعی آموزش می‌بینند. در سنین کودکی چون تصور انتزاعی کودکان هنوز شکل نگرفته با به تصویر کشیدن و انجام حرکات می‌توانند ریتم ها را با بدن لمس و درک کنند.
این هنرمند افزود: کودکی که با روش اُرف آموزش می‌بیند، اگر قصد داشته باشد در آینده سازی را انتخاب کند با دانش و مهارت بیشتری این انتخاب صورت می‌گیرد. اگر هم این فرد تصمیم نداشته باشد که موسیقی را ادامه دهد، آموزش دیده است که چگونه از نیم‌کره های مغزش استفاده کند و چطور حل مسئله کند. همچنین اگر در حرکات جسمی مشکلات جزئی و ابتدایی نظیر اشکال در تفکیک دست چپ و راست داشته باشد، مشکلاتش در این تمرینات اصلاح میشود.
بلز، فلوت و طبلک؛ سازهایی که در شیوه آموزشی اُرف استفاده میشود
مسیبی مطرح کرد: به طور کلی در این روش کودکان باید در ابتدا موسیقی را درک کنند ولی نوازندگی را به صورت موسیقی یاد نمی‌گیرند. برای آموزش موسیقی کودکان از سازهایی نظیر بلز، فلوت و طبلک استفاده میشود. بلز که در ارکسترهای بزرگ به اسم زایلوفون و یا متالوفون دیده میشود. این ساز تیغه های چوبی و یا آهنی دارد و با 2 یا 4 مضراب نواخته میشود. طبلک هم نمونه ابتدایی تنبک است. در بعضی اوقات ممکن است به جای ساز فلوت ملودیکا هم استفاده شود. ممکن است سازهای دیگری هم به عنوان هم‌نوازی در کنار این سازها استفاده شود.
متاسفانه در ایران رشته آموزگاری موسیقی کودک نداریم
این نوازنده گفت: آموزش اُرف معمولا در آموزشگاه ها، مهد کودک ها، خانه‌های کودک و حتی مدارس غیردولتی به صورت فوق برنامه دیده میشود. معمولا رده سنی 2 الی 3 سال تا نهایت 6 الی 7 سالگی این نوع آموزش را شامل میشود. اصولا از هفت سالگی به بعد آموزش جدی‌تر می شود. ولی باز هم به شخصیت کودک بستگی دارد. بعضی از کودکان بنا بر استعداد و علاقه و محیط رشد و ساختار ذهنی‌شان زودتر می‌توانند به صورت مستقیم آموزش ببیند، بعضی از کودکان هم در سنین بالاتر. در سنین بالا شیوه آموزش برای بزرگسالان متفاوت است که به حافظه و مهارت های هماهنگی اش کمک می‌کند.
او افزود: در ایران متاسفانه رشته آموزگاری موسیقی کودک نداریم. مربی‌ها در مرحله اول باید موزیسین باشند، تئوری موسیقی و هارمونی را بشناسد و مهارت نوازندگی یک ساز تخصصی را داشته باشند. برای بداهه‌نوازی و هم‌نوازی یک سری اطلاعات کافی باید داشته باشد. ولی برای نحوه آموزش باید یک سری دوره بگذراند. در حوزه هایی مانند جهاد دانشگاهی و برخی از آموزشگاه ها به صورت تخصصی دوره های مربی‌گری موسیقی کودک داریم که مربی ها در کنار نوازندگی، آموزش سازهای تخصصی خود، روانشناسی کودک، طراحی بازی‌های ریتمیک و نحوه انتقال اطلاعات به کودکان را یاد می‌گیرند.
دوره موسیقی کودک نقش اساسی در آینده حرفه‌ای کودکان در موسیقی دارد
لیلی مسیبی عنوان کرد: گذراندن دوره موسیقی کودک نقش اساسی در آینده حرفه‌ای کودکان در موسیقی دارد. افراد می‌توانند آینده حرفه‌ای خود را در موسیقی رقم بزنند. البته این موضوع به مربی شان هم بستگی دارد. بعضی اوقات پیش می‌آید بچه ها به خاطر رفتار و آموزش اشتباه از موسیقی دل‌زده شوند. اگر این دوره با موفقیت گذرانده شود و کودک با فضای موسیقی آشنا شود در انتخاب ساز و پذیرش آموزش تخصصی بسیار راحت تر هستند و بیش تر با ساختار ساز تخصصی و حالت و شکل بدن در نوازندگی خود درگیر هستند. اگر از سنین کمتر این دوره ها را نگذرانند در سنین بالاتر تازه مجبور می‌شوند با نت و ریتم تازه آشنا شوند.
بازی‌های ریتمیک بدون موسیقی معنایی ندارد
این مدرس بیان کرد: بازی های ریتمیک با موسیقی طراحی می شوند و بدون موسیقی معنایی ندارد. اکثر بازی هایی را که در کلاس آموزش می‌دهم را خودم طراحی می‌کنم. معمولا مربی ها خودشان این بازی ها را طراحی می‌کنند. همچنین از یک سری سایت ها می توانند بازی ها را ببینید و یاد بگیرید. در این بازی ها وسایل مختلفی نظیر چوبک، توپ، لیوان، پرکاشن که با کوبیدن دست صورت می‌گیرد، استفاده می شود. این بازی اصولا به حالت گروهی انجام میشود و افراد باید هماهنگ با یکدیگر این حرکات را انجام دهند.
بازی‌های ریتمیک روی شکل‌گیری ذهن کودک تاثیر مثبتی می‌گذارند
مسیبی مطرح کرد: بازی های ریتمیک روی تمرکز و شکل گیری ذهن کودک تاثیر مثبتی می گذارد. بچه ها برای اینکه با هم‌گروه های خودشان هماهنگ باشند، سعی می کنند در آن لحظه تمرکز کنند و حرکات را به درستی انجام دهند. هیچ کودکی هم دوست ندارد این اشتباه را مرتکب شود. خیلی از بچه ها عادت ندارند به صورت منظم سر کلاس بشینند و بازیگوشی می‌کنند. بازی با همراهی و کمک موسیقی می‌تواند انرژی کودکان را تخلیه و هدایت کند. حتی بچه هایی که مشکل حرکاتی نظیر مشکل در پرش و عقب رفتن دارند، این مهارت ها را پس از چندین جلسه به دست می‌آورند. مهارت همکاری مهارت دیگری است که بچه هایی که نمی‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند به دست می‌آورند. حتی تربیت شنوایی و بصری کودکان هم تقویت می‌شوند تا بتوانند نت ها را از یکدیگر تشخیص بدهند.
آموزش موسیقی کودکان در قشرهای مختلف مذهبی و اجتماعی فرهنگ‌سازی شده است
این هنرمند عنوان کرد: خوشبختانه با فرهنگ‌سازی، اکثر خانواده ها فرزندان خود را صرفا برای آموزش موسیقی به آموزشگاه های موسیقی می‌آورند. اُرف در مهد کودک ها هم ممکن است آموزش داده شود مگر اینکه عنوان کلاس را به ریتم و بازی تغییر بدهیم که ریتم، صدا و حرکت صرفا در موسیقی متمرکز نمی‌شود.
او ادامه داد: حتی در شهرستان ها که در این نوع آموزش محدودیت هایی وجود دارد. حتی بعضی اوقات آموزشگاهی وجود ندارد که بخواهد صرفا به موسیقی کودک بپردازد. در همین جهت والدین ترجیح می‌دهند فرزندانشان با کلاس آنلاین کلاس موسیقی خود را ادامه دهند حتی اگر قصد نداشته باشند موسیقی را به صورت حرفه‌ای ادامه دهند. به طور کلی قشرهای مختلف مذهبی و طبقات مختلف اجتماعی تمایل شان نسبت به کلاس موسیقی بیشتر شده است.
آموزش به کودکان روحیه ی خاصی را می‌طلبد
لیلی مسیبی در پایان گفتگو تصریح کرد: برای آموزش موسیقی کودکان در مرحله اول باید کودکان را دوست داشته باشید. کار با بچه ها مهارت و روحیه خاصی می‌طلبد. این را باید بدانید که در کنار آموزش باید از بچه ها مراقبت کنید و مفاهیم موسیقی را باید به ساده‌ترین شکل ممکن به بچه‌ها منتقل کنید. چون کودکان درک انتزاعی ندارند و معنی خیلی از واژه ها را نمی‌دانند.
سمیرا اسدیان
