به گزارش پلاتو هنر، آریا طبیب‌زاده، نوازنده ایرانی ساز کمانچه است. او در حال حاضر آلبوم موسیقی «نوراهان» را در عرصه موسیقی منتشر کرده است. این نوازنده کمانچه در نهمین، دهمین و پانزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان، در بخش‌های سنی ب، الف، رتبه اول را به دست آورد. طبیب‌زاده همچنین در جشنواره دهم و یازدهم، در بخش ویژه موسیقی دستگاهی (حفظ کل ردیف) به عنوان برگزیده شناخته شد.
آریا طبیب‌زاده از 6 سالگی نوازندگی کمانچه را نزد حبیب‌الله محمدی و عبدالله بیگی که از شاگردان اردشیر کامکار بوده‌اند، آموزش دید و در ادامه به شیوه‌های سنتی کمانچه‌نوازی قاجار علاقه‌مند شد.
خالق نخستین آلبوم تکنوازی کمانچه شش سیم
این نوازنده کمانچه نخستین آلبوم تکنوازی کمانچه شش سیم به سبک باقرخانی رامشگر قاجار را با عنوان «نوراهان» که یک بداهه‌نوازی است به تازگی در عرصه موسیقی منتشر کرده است.
در این آلبوم سعی شده است، توانمندی و امکانات ساز کمانچه شش سیم در بیان لحن امروزی موسیقی سنتی ایرانی نشان داده‌شود و شیوه متفاوتی در طرز نوازندگی و شیوه‌ی کوک این ساز به کار گرفته شود.
به بهانه انتشار آلبوم موسیقی «نوراهان» با آریا طبیب‌زاده آهنگساز این آلبوم گفتگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانیم.
طبیب‌زاده توضیح داد: حدود 5 سالی است که روی آلبوم «نوراهان» و کمانچه شش سیم تمرکز کرده‌ام. «نوراهان» نخستین آلبوم تکنوازی کمانچه شش‌سیم (باقرخانی) است. اولین آثار ضبط شده این نوع کمانچه، نواخته‌های باقرخان رامشگر در اواخر دوره‌ی قاجار بوده‌است. هدف این آلبوم موسیقی معرفی کمانچه 6 سیم برای بیان وضعیت موسیقی سنتی امروزه ما است.
این نوازنده کمانچه مطرح کرد: باقرخان کمانچه شش‌سیم را از استادش موسی‌خان کاشی گرفته بود و ظاهراً موسی‌خان هم آن را از استاد خود گرفته بوده است. پس از باقرخان رامشگر، این ساز هرگز در موسیقی سنتی (کلاسیک) ایرانی به کارگرفته نشد، مگر در بعضی اجراهای پژوهشی برای بازسازی شیوه باقرخان. دلیل اینکه این ساز اصیل ایرانی برای مدتی مورد استفاده قرار نمی‌گرفت هم این است که ساز زهی ویولن برای مدتی جای کمانچه را گرفت و سنت باقرخان به دلایل مختلفی ادامه پیدا نکرد.
آریا طبیب‌زاده ادامه داد: برای ساخت آلبوم موسیقی «نوراهان» در شیوه کوک و اجرا و طرز نوازندگی از شیوه نوازندگی باقرخان تاثیر بسیاری گرفته‌ام اما سعی نکردم همان شیوه را کپی کنم و تلاش کردم که مناسب شرایط امروزه اثر را ارائه بدهم.
او افزود: البته «نوراهان» از پیش طراحی نشده است و کاملا به صورت بداهه‌نوازی خلق شده است.
حذف سیم چهارم کمانچه/ تنوع در رنگ‌بندی صدا و فضاسازی صوتی
این نوازنده کمانچه درباره چالش‌های کمانچه شش سیم نسبت به کمانچه 4 سیم اظهار کرد: شیوه نوازندگی کمانچه شش سیم نسبت به کمانچه ۴ سیم دشوار و متفاوت است. نوازنده‌ای که می‌خواهد با کمانچه شش سیم این ساز را بنوازد، به خاطر تکنیک‌های متفاوت باید مهارت‌هایی را در کمانچه‌نوازی کسب کرده باشد. در کمانچه شش سیم ، تعداد سیم‌ها جفت هستند که رنگ‌بندی صدا و فضاسازی صوتی ویژه‌ای را در اختیار نوازنده قرار می‌دهد که این شرایط با کمانچه 4 سیم امکان‌پذیر نیست. در حقیقت کمانچه‌نوازی با شش سیم ذهن نوازنده را تغییر می‌دهد.
طبیب‌زاده عنوان کرد: سیم چهارم در شیوه کوکی که در این کمانچه‌نوازی استفاده کرده‌ام، حذف شده است اما با یک ترفندی به هنگام کوک کردن سیم‌ها صدای سیم چهارم را ایجاد کردم که چالش‌هایی را به همراه داشت.
این هنرمند درباره دلیل انتخاب اسم آلبوم و قطعات توضیح داد: عنوان قطعات آلبوم موسیقی «نوراهان» که بر اساس دستگاه‌ها و گوشه‌ها که قطعه‌ها در آن‌ها نواخته شده‌اند، انتخاب شدند. در مورد عنوان آلبوم موسیقی، «نوراهان» هم واژه‌ای در اشعار فارسی است و به سوغات و ارمغان معنی می‌شود.
طبیب‌زاده ادامه داد: 3 دستگاه سه‌گاه، آواز افشاری و شور در قطعه‌های «نوراهان» به کار رفته است. امیدوارم بتوانم تکنیک‌های استفاده شده‌ی آلبوم «نوراهان» را در آینده گسترش بدهم. البته که اگر نوازنده‌های کمانچه روی کمانچه شش سیم تمرکز بیشتری داشته باشند و شیوه‌های جدیدتر با کوک‌های متنوع را پیدا کنند، می‌توانند در معرفی و گسترش این ساز به جهانیان نقش حائز اهمیتی داشته باشند.
آریا طبیب‌زاده در پایان یادآور شد: کمانچه شش سیم نسبت به کمانچه 3 سیم تغییراتی داشته است که می‌توان به جفت شدن سیم‌های این ساز اشاره کرد. دلیل افزایش تعداد سیم‌ها و جفت شدن آن‌ها هم این بوده است که در آن زمان پخش‌کننده صدایی وجود نداشت که صدا را با طنین بالا، پخش و منتقل کند و سیم‌هایی که به کمانچه اضافه شدند، افزایش صدای کمانچه، تغییر جنس طنین ساز را به همراه داشته است.
بیشتر بخوانید:
به بهانه روز ملی کمانچه؛ سازی که هویت موسیقایی ایران را شنیدنی می‌کند
