به گزارش پلاتو هنر، سامان صمیمی نوازنده ساز کمانچه، کارشناس موسیقی و کارشناس ارشد ویولن کلاسیک متولد سال 1356 در بروجرد است.

سامان صمیمی در گفتگو با پلاتو هنر گفت: اولین استادم در نوازندگی پدرم هستند که ویولن ایرانی می نوازند. اولین برنامه هنری خود را در 8 سالگی در رادیو استان لرستان مرکز خرم آباد اجرا کردم و بعد از آن بیشتر مشغول کنسرت‌های دانش‌آموزی و همکاری با گروه های تئاتر بودم. تا 18 سالگی موسیقی را به طور جدی دنبال نمی‌کردم تا زمانی که سرباز شدم. البته تا آن زمان هم ویولن را به طور جدی می‌نواختم ولی هیچ وقت گمان نمی‌کردم هنر و یا موسیقی را به عنوان یک حرفه انتخاب کنم. در دوران سربازی خیلی اتفاقی بعد از دوران آموزشی در دسته موسیقی دانشگاه علوم انتظامی قرار گرفتم. این داستان از زمانی که سرهنگ کردبچه متوجه شدند من نوازنده هستم، شروع شد. از همان موقع در مناسبت های مختلف ساز می نواختم. این موضوع ادامه داشت تا سال 1377 که آزمون کنکور داشتم. در آن زمان رشته ویولن ایرانی در دانشگاه تدریس نمی‌شد به دلیل اینکه این ساز، ساز ایرانی محسوب نمی‌شد. درنتیجه کمانچه یکی از دوستان را قرض گرفتم تا بتوانم در امتحان این رشته شرکت کنم. به هر حال رشته موسیقی ایرانی قبول شدم و همچنین ویولن کلاسیک را نزد ابراهیم لطفی آموختم.

این نوازنده ادامه داد: حدود یک سال با گروه «فاخته» به خوانندگی دوست عزیزم جناب آقای علیرضا قربانی و آهنگسازی رضا موسوی زاده به عنوان نوازنده کمانچه همکاری داشتم. ولی به دلیل اینکه در موسیقی کلاسیک به ویولن علاقه‌مند شده بودم همکاری ما ادامه پیدا نکرد. برای مدتی در ارکستر فیلارمونیک تهران به رهبری استاد عزیزم شریف لطفی همکاری داشتم و مدتی هم نوازنده ارکستر زهی پارسیان بودم و چندین کنسرت اجرا کردیم.

او تصریح کرد: اواخر دوره تحصیلم به ساز کمانچه علاقه مند شدم و ویولن را رها کردم و به سمت کمانچه رفتم. آن زمان اولین همکاری من با علیرضا قربانی در قالب یک گروه ایرانی به آهنگسازی پژمان طاهری شکل گرفت که یک تور کنسرت در اروپا برگزار کردیم. در ادامه از همان سال همکاری من با علیرضا قربانی به عنوان گروه «اشتیاق» شروع شد و هنوز هم به طور مستمر ادامه دارد. این مابین از سال 1388 تا 1390 با همایون شجریان و از سال 1389 با استاد محمدرضا شجریان کنسرت های مختلف در کشورهای مختلف اروپا اجرا داشتیم.

محمدرضا شجریان یعنی ایران

سامان صمیمی در وصف محمدرضا شجریان بیان کرد: تجربه همکاری با محمدرضا شجریان قابل توصیف نیست. این تجربه آنقدر برای من عاطفی و عمیق است که توصیفش در قالب کلمات نمی‌گنجد. اگرچه پدرم ویولن ایرانی می نواختند و بدین واسطه با موسیقی گلها بزرگ شدم ولی از دوره نوجوانی با صدای استاد به موسیقی ایرانی علاقه‌مند شدم. به عمد برای ایشان از واژه استاد استفاده نمی‌کنم. باور دارم محمدرضا شجریان نیازی به پیشوند و پسوندی ندارد. خودش به تنهایی یعنی خلیج فارس، خزر، دماوند، کویر لوتف محمدرضا شجریان یعنی ایران.

کنسرت بی‌کلام کمانچه در راه است

این نوازنده مطرح کرد: در نظر دارم به زودی یک کنسرت بی‌کلام با محوریت کمانچه در تهران اجرا کنم. به جزییات این اجرا در آینده بیشتر می‌پردازم.

کمانچه یا ویولن

صمیمی در مورد تفاوت های ساز کمانچه با ویولن توضیح داد: ویولن و کمانچه با یکدیگر تفاوت های زیادی دارند. تنها شباهت آن دو این است که هر دو ساز با آرشه نواخته می‌شوند و چهار عدد سیم دارند. تفاوتی که میان سازهای ویولن و کمانچه وجود دارد در ساختار نوازندگی است. از میان این تفاوت های عمده می‌توان به مبحث تعویض سیم اشاره کرد. تعویض سیم در همه سازهای زهی آرشه‌ای دنیا به عهده دست راست است ولی در نوازندگی کمانچه تعویض سیم به عهده دست چپ است. در کمانچه دست چپ هم انگشت گذاری و هم تنظیم سیم انجام می‌دهد. برای تعویض سیم کمانچه مانند سایر سازها موقعیت آرشه را تغییر نمی‌دهیم بلکه ساز را می‌چرخانیم. این ساختار با وجود اینکه ایراد دارد بهترین ساختاری است که برای کمانچه تا به امروز طراحی شده است. شاید در آینده تغییر مناسبی در این ساز انجام شود به شرطی که هویت ساز گرفته نشود.

کمانچه بُعد ویژه‌ای از شخصیت من را نشان می‌دهد

این هنرمند از علاقه‌اش به کمانچه گفت: بهتر است بگویم من عاشق سه تار، پیانو و گیتار هستم. سه تار را تنها در خلوت خودم می‌نوازنم ولی به طور حرفه‌ای انجام نمی‌دهم. احساس می‌کنم کمانچه بُعدی از شخصیت من را نشان می دهد که هیچ ساز دیگری نمی‌تواند نشان دهد. این ساز لایه ای از درونم را بیرون می‌کشد و نمایش می‌دهد که انگار هیچ سازی این کار را نمی‌کند.

موسیقی ایرانی به عمد نادیده گرفته می‌شود

این نوازنده درباره محدودیت های حوزه موسیقی مطرح کرد: در ابتدا باید مشخص شود منظور از محدویت چیست؟ آنچه به طور عمومی اطلاق می‌شود این است که در شهرستان ها از لحاظ آموزش و دسترسی به امکانات محرومیت بسیاری وجود دارد. در همه جای دنیا کارهای فرهنگی بدون حمایت دولتی امکان پذیر نیست. همانطور که ادبیات ما ویژه جغرافیای ماست. موسیقی ما هم مختص سرزمین ما و نشان دهنده فرهنگ ماست. ما باید بدانیم به طور کلی برای فرهنگ و هنر چه بودجه‌ای در نظر گرفته می‌شود و به طور جزئی تر برای موسیقی چه مقداری از این بودجه در نظر گرفته می شود.

او تاکید کرد: موسیقی ایرانی در هیچ بخشی دیده نمی‌شود و به عمد هم نادیده گرفته می‌شود. حالا در نظر بگیرید این محدودیت ها در شهرستان ها به علت فقدان آموزش کافی، سالن های مناسب برای کنسرت و اقتصاد ضعیف مردم چندبرابر می شود و محصولات فرهنگی اساسا نمی‌تواند در سبد اقتصادی خانواده قرار بگیرد.

کمانچه ساز مهجوری است

این نوازنده کمانچه بیان کرد: بهترین راه برای آشنایی با ساز کمانچه گوش دادن به آن است. به طور کلی تنها راه دستیابی به موسیقی گوش دادن است. ساز کمانچه سازی است که به شدت مهجور واقع شده ولی خوشبختانه با زحمات اساتید معاصر ما نظیر استاد کیهان کلهر و استاد اردشیر کامکار به ساز شناخته شده ای تبدیل شده و مورد اقبال جوامع به ویژه جوانان واقع شده است.

سامان صمیمی در پایان گفتگو درباره تدریس موسیقی گفت: سال ها در آموزشگاه های مختلف تدریس می‌کردم. همیشه حس می‌کردم در این میان چیزی گم شده است و برای هنرجویان باید برنامه‌ای از صفر تا صد در نظر گرفته شود که نوازندگان به طور حرفه‌ای از آموزشگاه خارج شوند. حرفه‌ای بودن نه به این معنا که شغل آنها نوازندگی باشد، آنچه اهمیت دارد توانایی افراد است. در واقع معتقد بودم باید آکادمی تخصصی موسیقی بنا کرد. در ارتباط با آموزشگاهی که خودم واقع در کرج به نام «ویولن» تاسیس کردم هم باید بگویم که در ابتدا فکر می‌کردم به طور تخصصی در مورد ویولن پیش رود ولی در ادامه گسترده‌تر شد. در حال حاضر به غیر از آکادمی «ویولن» در کرج، در آموزشگاه «دارکوب» با مدیریت دوست نازنینم همایون نصیریواقع در تهران هم تدریس می‌کنم.

سمیرا اسدیان