به گزارش پلاتو هنر، صبح روز دوشنبه ۳۰ مردادماه نخستین نشست خبری چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران برگزار شد.
مهدی آذرپندار دبیر جشنواره فیلم کوتاه تهران در ابتدای صحبت‌های خود گفت: این اولین نشست خبری چهلمین دوره از جشنواره است و طبق سیاق گذشته گزارشی از آنچه را تاکنون گذشته است، خدمتتان می‌گویم. این را بگویم که باعث افتخار من است که دبیر چهلمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران هستم. زیرا اتفاق مهمی است که چهل سال یک رویداد بدون وقفه برگزار می‌شود و برای من باعث افتخار است مسئولیت دبیری آن را برعهده دارم. در این دوره فراخوان بخش بین‌الملل را پیش از آغاز سال ۱۴۰۲ و در اسفندماه منتشر کردیم. فراخوان بخش سینمای ملی نیز در اردیبهشت امسال منتشر شد.
آذرپندار افزود: زمان‌بندی جشنواره همانند دو دوره گذشته بوده است؛ از روزی که جشنواره به عنوان رویداد مورد تایید آکادمی اسکار شناخته شد، زمان‌بندی آن ثابت مانده است و یکی از مولفه‌های بین‌المللی‌اش همین ثبات زمانی در برگزاری است. از ۱۱ اردیبهشت ماه امسال ثبت نام آثار در بخش ملی آغاز شد و دهم مرداد نیز پایان زمان اعلام شده در فراخوان قرار بود پایان یابد که به دلایلی ۱۰ روز تمدید شد. علی‌رغم این که راغب به این تمدید نبودیم به چند دلیل تمدید صورت گرفت.
حضور 1787 اثر در بخش ملی و 7216 اثر در بخش بین‌الملل
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود بیان کرد: شاهد ۱۷۸۷ اثر در بخش ملی بودیم. در بخش بین‌الملل نیز شاهد رکوردشکنی بی سابقه‌ای بودیم و ۷۲۱۶ از ۱۳۱ کشور به دبیرخانه در بخش بین‌الملل رسید. این عدد حدود ۸۰۰ فیلم نسبت به دوره سی و هشتم که بیشترین اثر را قبل از این به ثبت رسانده بود افزایش داشته است. ۱۱۸۵ اثر در بخش داستانی، ۲۶۷ اثر در بخش مستند، ۲۲۲ اثر در بخش تجربی و ۱۱۳ اثر در بخش پویانمایی، مجموع ۱۷۸۷ اثر ثبت نام شده را شامل می‌شود.
آذرپندار درباره علت تمدید مهلت دریافت آثار در بخش ملی بیان کرد: سال گذشته اتفاقاتی باعث شد در چند ماه پایانی سال روند تولید فیلم‌های کوتاه کمتر شود و با آغاز بهمن و اسفند و ثباتی که در کشور به لحاظ فرهنگی ایجاد شد ماه‌های ابتدایی امسال شاهد ترافیکی در تولید بودیم و شاهد درخواست زیادی از سوی فیلمسازان برای اضافه کردن زمان رساندن آثار به جشنواره بودیم. به همین دلیل زمان‌بندی کمی فشرده شد و به نظرمان آمد که با توجه به تعداد درخواست و ازدیاد آنها این زمان تمدید شود و مهلت ۱۰ روزه‌ای به فیلمسازان داده شد.
دبیر چهلمین جشنواره فیلم کوتاه تهران در ادامه اظهار کرد: در بخش بین‌الملل برای شما پنهان نیست که سال گذشته با فشارهای خارجی هم برای عدم برگزاری جشنواره در زمان مقرر مواجه بودیم این موضوع در فضای رسانه‌ای ده برابر شد. از چند جا هم ابلاغیه برای ما آمده بود در فضای داخلی در این مورد اغراق شد و حتی برخی گفتند آکادمی اسکار امتیاز ما را لغو کرده که این اخبار کذب بود. این رکوردشکنی نشان می‌دهد در این بخش اغراق شده بود و به عنوان بین‌المللی‌ترین رویداد شناخته شده و برای اولین بار این تعداد آثار به دبیرخانه ما رسیده است. حتی در میان جشنواره‌های بین‌المللی مشهور هم این تعداد، دستاورد مهم و قابل توجهی است. بخش بین‌الملل جشنواره شامل فیلم‌های بین‌المللی است و فیلم‌های داخلی را پذیرش نمی‌کنیم. پس این عدد در سطح جهانی عدد مهمی است.
اضافه شدن دو جایزه «حقیقت جویان» و «راه ابریشم»
وی افزود: در بخش بین‌الملل دو جایزه «حقیقت جویان» و «راه ابریشم» را به جشنواره چهلم اضافه کرده‌ایم. زیرا دنبال این فضا بودیم که در بخش بین‌الملل اگر آثاری هستند که برخلاف هژمونی امروز در پی منعکس کردن حقیقت‌ها هستند یک جایزه مضمونی به آنها تعلق بگیرد. راه ابریشم هم به این دلیل اضافه شده است که از فضای همجواری استفاده کنیم، این جایزه یادآور آن فضای مبادلاتی است که پیشتر میان کشورهای زیادی وجود داشته و امروز که توجه ویژه‌ای به کشورهای همسایه و همجوار داریم، در اینجا هم یک اتحادیه کوچک در حد یک جایزه داشته باشیم. بیشترین کشورهایی آثار فرستاده اند به ترتیب، اسپانیا، هند، فرانسه، آمریکا و چین هستند. اتفاق مهمی که امسال رخ داد این است که سایت ما به ۱۲ زبان فراخوان را منتشر کرد تا مرزهای بین‌المللی جشنواره را گسترش بدهیم. سعی کردیم اقتضائات بین‌المللی را رعایت کنیم و به نظرم هنوز راه زیادی داریم زیرا جشنواره بین‌المللی فیلم‌کوتاه تهران اعتبار زیادی دارد. در بخش بین‌الملل سعی کردیم پلتفرم‌های بین‌المللی را گسترش بدهیم. اتفاق مهم دیگر این بود که جشنواره‌های اسکارکوالیفاید اکثرا با دریافت پول اثر می‌پذیرند با توجه به اینکه ما در دریافت پول مشکلاتی داریم این موضوع در سال‌های گذشته رخ نداده بود اما امسال موفق شدیم از بازه زمانی میانی دریافت آثار، فیلم‌ها را با دریافت پول و ورودی پذیرش کنیم امیدواریم از سال آینده بتوانیم این مسیر را بهتر پیش برویم و برای جشنواره درآمدزایی داشته باشیم.
مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران مطرح کرد: جشنواره هرچه بیشتر به گستردگی ایران نزدیک باشد چه در حوزه فیلمسازان چه مضامین خوب است، ما سال گذشته توفیق داشتیم آثاری با مضامین مختلف درباره ایران داشته باشیم اما در میان فیلمسازان این اتفاق خیلی رخ نداده بود. امسال نه اینکه لاین ویژه‌ای را برای فیلم‌های فیلمسازان از شهرهای دیگر باز کنیم اما از میان فیلم‌های هم سطح به فیلمسازان شهرستان‌ها توجه ویژه می‌کنیم. خیلی از کارگردانانی که در تهران فیلم می‌سازند همان بچه‌های شهرستان‌ها و دیگر شهرها هستند اما به دلیل سهولت فیلمسازی در تهران به اینجا آمده‌اند اما ارزش این است که پذیرای فیلم‌هایی از شهرستان‌ها باشیم.
آذر پندار توضیح داد: فیلمسازان تهران ۴۷۰ اثر، اصفهان ۱۵۴، فارس ۱۱۵ اثر و … برای ما فرستاده‌اند. در بخش فیلمسازان خانم و آقا ۲۹۵ فیلمساز خانم در میان متقاضیان داشتیم و ۱۴۹۲ فیلمساز مرد که این معادل آمار سال گذشته است. نکته مهم دوره چهلم این است که رویکرد جشنواره فیلم کوتاه تهران «بومی گرایی در ژانر خواهد بود. سال گذشته محوریت ژانر را در جشنواره تجربه کردیم و بنابر بازخوردی که دریافت کردیم به نظر آمد این فضا باید ادامه پیدا کند و البته در جشنواره تنوع ایجاد شد و دوستان از این فضا تا حد زیادی استقبال کردند. امسال تلاش ما این است که در فضای ژانر بر بومی گرایی تاکید داشته باشیم و نباید تقلید یک به یک از آثار ژنریک غرب داشته باشیم. البته تاکنون فیلم‌های خوبی برای ما رسیده است. سال گذشته حضور پررنگ فیلم‌های کمدی، فانتزی، وحشت و… در جشنواره مشهود بود. یک تفاوتی که جشنواره امسال دارد حوزه عکس است که آن را جدی تر پیگیری کردیم، سال گذشته نمایشگاهی داشتیم که امسال به آن فضای رقابتی دادیم و آثار زیادی به ما رسید. همیشه یک رکن انجمن، عکس بوده است البته این موضوع گاهی مهجور واقع شده و ما سعی می‌کنیم به این حوزه در جشنواره توجه ویژه کنیم. داشتن یک رویداد مستقل در حوزه عکس در انجمن حتما اتفاق درست تری است اما فعلا با امکانات موجود چنین ظرفیتی را در دوره چهلم جشنواره تدارک دیدیم که بالغ بر ۸۰۰ عکس به ما رسیده است. فیلم‌های تولیدی ما در این دوره ۳۰۷ اثر است که با توجه به سیاست افزایش تولید در انجمن در آن بخش هم شاهد یک افزایش بودیم که امیدواریم به رونق فیلمسازی در کشور منجر شود.
برگزاری نشست های تخصصی در جشنواره
مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران بیان کرد: سال گذشته نشست‌های تخصصی را داشته‌ایم و طراحی ما این است که امسال ۱۰ نشست تخصصی داشته باشیم که شکل تازه‌ای خواهد داشت. بخش نشست های تخصصی همیشه یک بخش جدی در جشنواره بوده است و در نظر داریم از بهترین‌ها دعوت کنیم تا در این بخش حضور داشته باشند.
فقط 2 خط قرمز داریم
وی درباره ممنوعیت برخی مضامین نظیر اقلیت‌های جنسی در جشنواره بیان کرد: آنچه تحت عنوان ال جی بی تی تعریف می‌شود در جشنواره ما جایی نخواهد داشت، به دلیل توجه بیش از حدی که گاهی به این آثار در جشنواره‌های دیگر می‌شود و نسبت به آنها دوپینگ می‌شود، گاهی با تعداد زیادی فیلم‌های شبیه به هم مواجه می‌شوید که هر جشنواره‌ای برای آن لاین ویژه‌ای باز کرده است، این یک روند غیر عادی است برای کسانی که چنین آثاری می‌سازند، انگار رزومه ساخته می‌شود و ما ترجیح می‌دهیم بخشی از این روند نباشیم و همچنان جشنواره این خط قرمز را برای خود دارد. البته امسال هم آثار کمتری در این حوزه به دبیرخانه ما رسید. درباره موضوع کودک کشی هم همان سیاست قبلی را داریم. آنچه که به عنوان موضوع آثار خط قرمز ماست، همین دو موضوع است.
آذرپندار در پاسخ به سوالی درباره فضای سال گذشته و دوقطبی مطرح کرد: من تحلیلی درباره شدت و ضعف دو قطبی ندارم ما فضا را برای شرکت کنندگان آماده کردیم. یادتان باشد سال گذشته معترضان کسانی بودند که فیلمشان پذیرفته شده بود. این نشان می‌دهد که ما در پذیرش آثار نگاه این چنینی نداریم. برخی تحت فشار چنین تصمیمی گرفته بودند در جشنواره سلیقه های مختلف وجود دارد. من یک دوره به عنوان دبیر این جشنواره را برگزار کردم و می‌شود درباره مضامینی که در جشنواره به نمایش درآمدند صحبت کنیم. سال گذشته فیلم اعتراضی و سیاسی در جشنواره وجود داشت و ما استقبال می‌کنیم که فیلمسازان جسارت داشته باشند درباره مسایل سیاسی فیلم بسازند تا اینکه تابوهای اخلاقی را به فیلم تبدیل کنند. ما همان سیاست پیشین را داریم تا با درهای باز پذیرای فیلمسازان مختلف باشیم؛ اینکه کسی بلد است هنرمندانه انتقاد کند حتما در جشنواره هم می‌تواند حضور پیدا کند. تعدادی از این فیلم‌های منتقدانه تولید خود انجمن است و ترجیح ما این است که اتفاقا فیلم‌های سیاسی داشته باشیم. اگر فیلمی باشد که هنرمندانه، مودبانه و موقر به حوادث گذشته بپردازد، حتما می‌تواند در جشنواره حضور داشته باشد. امروز لازم است هیچ دو قطبی‌ای در جامعه ما تشدید نشود.
درباره تفاهمنامه با خانه کتاب
آذرپندار درباره تفاهمنامه با خانه کتاب عنوان کرد: سال گذشته خانه کتاب در اختتامیه جایزه‌ای را برای فیلم‌های اقتباسی اختصاص داد ما هم البته رویدادهایی مرتبط با کتاب در انجمن داشتیم. امسال هم از بین ۵ تا ۱۰ کتاب سینمایی رونمایی خواهیم کرد. در حوزه تفاهم با خانه کتاب آنچه وجود دارد این است که ما فراخوانی درباره فیلمنامه اقتباسی دادیم و هزینه تولید یک اثر تا سقف ۴۰۰ میلیون را خواهیم داد. این بخشی از تفاهمنامه انجمن و جشنواره با خانه کتاب است که نیمی از مبلغ ۴۰۰ میلیون را انجمن و نیمی دیگر را خانه کتاب تامین خواهد کرد، همچنان خانه کتاب به تعدادی از فیلم‌های برگزیده خود از منظر اقتباسی در اختتامیه جایزه خواهد داد و ما از این موضوع خوشحالیم. در بخش ملی هنوز دقیق نمی‌توانم بگویم چه تعداد فیلم سیاسی داریم چون آثار در حال بازبینی هستند اما می‌توانم به شما این اطمینان را بدهم که فیلم‌هایی با این مضامین را در جشنواره چهلم خواهیم داشت هرچند مضامین سیاسی محدود به اتفاقات سال گذشته نیست فیلم‌های سیاسی امسال در جشنواره نماینده خواهد داشت، سال گذشته از هیات انتخاب خواسته بودم که به فیلم‌های سیاسی توجه شود چون ما باید اعتمادزایی کنیم تا فیلمسازان بدانند مضامین سیاسی تابو نیست، ترجیح می‌دهیم مضامین غیراخلاقی برای ما تابو باشد نه مضامین سیاسی.
مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران درباره فشارهای بین‌المللی بر جشنواره فیلم‌کوتاه تهران گفت: من ممنون فیلمسازانی هستم که در فیلمسازی حوزه ژانر ما را همراهی کردند. در حوزه فشارهای بین‌المللی باید بگویم کسی که دوست دارد در جشنواره تهران، فیلم داشته باشد در فضای آرام این جشنواره برگزار خواهد شد. دوستانی که می‌خواهند فردا تحت تاثیر دایرکت‌های خود کاری انجام دهند، حتما از امروز با خود به اصطلاح دو دو تا چهارتا کنند چون موقعیت ما عوض نمی‌شود، هر کسی به هر دلیلی به ما فیلم ندهد قابل احترام است اما اینکه فیلمساز موضوع را به بعد واگذار کند و بعد بخواهد تصمیماتی بگیرد خودش اذیت خواهد شد. فیلمسازانی هستند که در حوزه فیلمسازی توفیقاتی به دست نیاورده و شاید تنها یک تیزر‌ساز هستند اما ممکن است بخواهند نسخه تحریم برای جشنواره بپیچند رفقای فیلمساز جوان باید بدانند این موضوع به نفع آنها نیست. کسی که نسخه‌ای را می پیچید خودش هم باید برایش هزینه بدهد اما غیر از این حالت نمی‌شود دوستانی وجود دارند که سیمرغ خود را وقتی به فرانسه می‌رسند به داخل آب می اندازند. بزرگترانی هستند که اگر بشود نام آن را بزرگ گذاشت نسخه‌ای می پیچند که خود هزینه‌ای نمی‌دهند و تنها دو قطبی خلق می‌کنند. امیدوارم جشنواره امسال در فضای آرامی برگزار شود البته ما یک تجربه خوب را پشت سر گذاشتیم. افتخار ما این است که هیچ فیلمسازی را که سال قبل انصراف داده بود، تحریم نکرده‌ایم.
سهمیه مستقیم آثار برگزیده جشنواره های منطقه ای
وی در پاسخ به پرسش خبرنگار پلاتو هنر درباره سهمیه مستقیم آثار برگزیده جشنواره‌های منطقه‌ای به جشنواره فیلم کوتاه تهران گفت: یکی از ویژگی‌های جشنواره نیز این است که آثار برگزیده جشنواره‌های منطقه‌ای مستقیما به جشنواره چهلم راه پیدا کرده‌اند که تعداد آنها ۱۰ اثر است. ضمن اینکه آثاری هم از جشنواره دنا که متعاقبا برگزار خواهد شد، مستقیم به جشنواره راه پیدا خواهد کرد.
آذرپندار درباره مهمانان دوره سی و نهم جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران توضیح داد: وقتی ۵ روز جشنواره دارید و در این ۵ روز در ۵ سانس و در هر سالن آثاری به نمایش درمی‌آید چگونه می‌شود که ما خود روزی سی و چند سانس را پر کنیم؟ سال گذشته دچار حواشی بودیم و به همین دلیل ورود را برای عموم آزاد کردیم و به این ترتیب ممکن است عموم مردم در این حالت به جشنواره بیایند. پر بودن سالن‌ها مشکل همیشگی جشنواره تهران است و چیز عجیبی نیست. به همین دلیل در دوره‌هایی بلیت فروشی انجام می‌شد تا از این ازدحام جلوگیری شود. امسال سعی می‌کنیم نظم بیشتری داشته باشیم.
وی درباره تبلیغات فیلم‌های کوتاه نیز گفت: در این باره در ستاد اجرایی صحبت کرده‌ایم اما هنوز به نتیجه‌ای نرسیده ایم و اگر به یک جمع بندی برسیم ممکن است در این حوزه جایزه هم داشته باشیم. امسال افتتاحیه هم خواهیم داشت و افتتاحیه هم فرصت این را که برخی جوایز جنبی را اهدا کنیم، به ما خواهد داد. ما فیلم‌هایی را تولید کرده و در جشنواره نمایش می‌دهیم. چه چیزی از این شفاف تر است؟ مسأله شفافیت چیزی واضح تر از این نیست که شما جشنواره برگزار کنید. درباره گزارش مالی نیز اگر از ما خواسته شود، گزارش‌های مالی را منتشر می‌کنیم.
آذرپندار درباره شرایط و تجهیز استان‌ها اظهار کرد: ما تعداد زیادی استان داریم که اصلا دفتر تولیدی ندارند که تجهیزات بگیرند. امیدوارم بتوانیم دفاتر انجمن را تجهیز کنیم سال گذشته آموزش فیلمسازی در ۱۰ استان محروم کشور رایگان شد و صرفا از طریق آزمون افراد انتخاب شدند که به نظرم اتفاق مهمی است. در باقی استان‌ها هم این امکان را دادیم که اگر افرادی وجود دارند که به دلیل شرایط مالی نمی‌توانند در دورهها شرکت کنند دوستان حمایت کنند تا افراد به خاطر مسایل مالی از آموزش محروم نمانند. ما فیلمسازان خوبی داریم که تکنیک را بلدند اما چالش اصلی در فیلم کوتاه فیلمنامه است و باید بر این حوزه بیشتر تمرکز و کار کنیم با بنیاد سینمایی فارابی هم تعامل خوبی داریم.
مهدی آذرپندار درباره هیات انتخاب جشنواره چهلم عنوان کرد: نام آنها را الان نمی‌توانم اعلام کنم. تجربه سال گذشته برای ما از این جهت خوب بود که وقتی لیست را اعلام کردیم یکی از آرام‌ترین دورهها را سپری کردیم و بعدش اصلا حواشی از جای دیگری آغاز شد. سعی می‌کنیم همان روند سال گذشته را پیش برویم. حتما در انتخاب‌ها سلیقه وجود دارد. همیشه چند فیلم وجود دارد که همه روی آن اتفاق نظر دارند و بعد فیلم‌هایی وجود دارد که فاصله آنها با فیلم‌های انتخاب شده شاید کم است و روی آنها صحبت می‌شود. هر انتخابی یک سلیقه‌ای دارد و نمی‌شود روی آن خط‌کش گذاشت. فیلم‌هایی داریم که گاهی دوپینگ می‌کنند، بازیگران مطرح می‌آورند و خرج زیادی می‌کنند اما تلاش ما این است که صرفا به این دلایل فیلم‌ها انتخاب نشوند.
در پایان این نشست مهدی آذرپندار عنوان کرد: معیار تشخیص فیلم اولی بودن در حوزه فیلم‌های بلند ساده است اما در فیلم کوتاه پیچیده است. ما نمی‌خواهیم مسابقه ساخت فیلم اول خوب را راه بیندازیم. ما قسمتی برای نمایش استعدادها خواهیم داشت اما این بخش رقابتی نخواهد شد. فیلم اول باید به گونه‌ای باشد که فیلمساز تجربه کند و یک وقت گروهی یا کستی نداشته باشد که ما ندانیم این فیلم برای او هست یا برای عوامل. این موضوع ممکن است آسیب‌هایی داشته باشد. به دلیل رسیدن جشنواره به دوره چهلم، ویژه برنامه‌هایی خواهیم داشت مثلا نمایشگاه عکسی از چهل سال جشنواره خواهیم داشت این اتفاق در ورودی جشنواره خواهد افتاد تا بتوانید ببینید افرادی که امروز فیلمسازان قدرتمندی هستند ۳۰ سال پیش چگونه به این حوزه ورود کرده‌اند دوست داریم دوره چهلم را به گونه‌ای برگزار کنیم که یک فضای همگانی داشته باشد مستندی را از نحوه شکل‌گیری جشنواره و حوادث آن تدارک دیده‌ایم، کتابی را در نظر گرفته‌ایم که موضوعات جشنواره در آن باشد. سعی کردیم آرشیو انجمن را به روز کنیم، نمایش‌هایی برای فیلم‌های قدیمی خواهیم داشت دوره چهلم یک دوره ویژه است.
محمد زکی زاده
