به گزارش پلاتو هنر، علیرضا آذر هنرمند و مدرس در حوزه هنر آینه‌کاری، با پیشینه‌ای غنی در هنر، به یکی از چهره‌های شناخته‌شده در عرصه مرمت آثار تاریخی و هنرهای تزئینی تبدیل شده است. او فعالیت هنری خود را از کودکی با خوشنویسی آغاز کرد و در این مسیر با کسب مدرک ممتاز از انجمن خوشنویسان ایران، نخستین نمایشگاه انفرادی خود را در سال 1386 با عنوان «با هم و از هم جدا» برگزار کرد.
علیرضا آذر از سال 1379 به‌صورت حرفه‌ای وارد عرصه مرمت آثار تاریخی و آینه‌کاری شد و با تحقیق و تجربه، تسلط ویژه‌ای بر سبک‌شناسی این هنر پیدا کرد. او از سال 1392 با برگزاری دوره‌ها و ورکشاپ‌های آموزشی، هنر آینه‌کاری را به بیش از 1200 هنرجو آموزش داده است. نگاه هنری او، با تمرکز بر مفاهیم نمادین آینه و ترکیب دیدگاه‌های معاصر، آثار او را به تجلی زیبایی‌شناسی و معنای عمیق تبدیل کرده است.
او در گفتگو با پلاتو هنر توضیح داد: رشته تحصیلی من مرمت آثار تاریخی و تزیینات وابسته به معماری است. به هنر آینه‌کاری حدود ۱۴-۱۵ سال پیش علاقه‌مند شدم و تصمیم گرفتم یاد بگیرم. دیدگاهم این بود که آینه را به‌عنوان یک مدیا در کارهای هنری استفاده کنم اما چالشی که وجود داشت، این بود که آن زمان، آموزش آینه‌کاری مثل الان رایج نبود. استادکارهای آینه‌کاری، چون این هنر به‌صورت سنتی و سینه به سینه منتقل می‌شد و خیلی راغب نبودند تکنیک‌ها و فنون آینه‌کاری رو به دیگران منتقل کنند.
او ادامه داد: این هنر به‌طور سنتی در میان خانواده‌ها و در جمع‌های خاص خانوادگی منتقل می‌شد و برای کسی مثل من، که خارج از این دایره به دنبال یادگیری بود، یافتن استادی که حاضر به آموزش باشد، کار دشواری بود. با این حال، من با جستجوی مستمر تلاش کردم تا کسی را پیدا کنم که این هنر را به من بیاموزد. در این مسیر، سفری به قزوین داشتم و در آنجا یکی از استادکاران نکاتی را در یک روز به من آموزش داد. اما به‌طور کلی، روند یادگیری من بیشتر بر اساس تلاش‌های فردی و تحقیق شخصی شکل گرفت.
این فرآیند حدود دو تا سه سال زمان برد تا توانستم تکنیک‌های مختلف آینه‌کاری را بیاموزم. پس از یادگیری، این تکنیک‌ها را جمع‌آوری، دسته‌بندی و مستندسازی کردم. از حدود هشت سال پیش نیز آموزش آینه‌کاری را آغاز کردم و از آن زمان تاکنون این روند را به‌طور مداوم ادامه داده‌ام.
این هنرمند درباره سبک کاری خود گفت: سبک کاری من به این صورت بوده که بعد از یادگیری تکنیک‌های مختلف، سعی کردم چیزهایی را به کار اضافه کنم که بتوانم در جاهای خاصی از آن استفاده کنم. یکی از این موارد، استفاده از رنگ در آینه‌کاری بوده است. پروسه کار با رنگ آینه و شیشه و تثبیت آن، حدود دو تا سه سال زمان برد تا به نتیجه برسد.
علیرضا آذر و نوآوری در آینه‌کاری
همچنین، یک سری موتیف‌های جدید را وارد کار کردم. به‌جای استفاده از گره و گره‌چینی که در آینه‌کاری رایج است، به سمت فرم‌های هندسی جدید رفتم. در این مسیر، از هندسه فرکتال و هندسه ژئومتریک استفاده کردم و تلاش داشتم تا نگاه تازه‌ای به طراحی در آینه‌کاری اضافه کنم.
علیرضا آذر در مورد طراحی کار ادامه داد: معمولاً اگر پروژه‌ای پیچیدگی‌هایی داشته باشه، ابتدا به‌صورت کامپیوتری طراحی می‌شود. این طراحی شامل مشخص کردن سایز قطعات و بررسی چیدمان‌های مختلفی هست که می‌تواند در اجرا استفاده شود. معمولاً این روش را برای پیشبرد کار انتخاب می‌کنم.
اگر کار حجم داشته باشه، ابتدا از لحاظ اجرای طرح، به یک نتیجه قطعی می‌رسم تا مطمئن شوم که آبجکت اصلی قابل ساخت است. بعد از اینکه پایه اصلی کار ساخته شد، اجرای نهایی را شروع می‌کنم.
علیرضا آذر درمورد هنرمندانی که تاثیر زیادی داشتند توضیح داد: در مسیر کاری‌ام، تأثیراتی از هنرمندان مختلف و همچنین مطالعات فرهنگی و تاریخی دریافت کرده‌ام. در آغاز فعالیت‌هایم، آشنایی چندانی با آثار هنرمندانی مانند خانم منیر فرمانفرمائیان نداشتم، اما بعد از مدتی که کارم پیشرفت کرد، با آثار او آشنا شدم. طراحی آزاد و گسترش مدولار در کارهای او برای من بسیار جذاب بود. همچنین استفاده محدود از رنگ در آثارشان برایم الهام‌بخش شد. در اوایل کار، برای تمرین و درک بهتر تکنیک‌ها و فضای آثارشان، چند نمونه از کارهای او را کپی کردم. اما در ادامه، بیشتر تلاش کردم طراحی و اجرای کارها بر اساس ایده‌های خودم باشد و چیزی را خلق کنم که با نگاه شخصی‌ام هماهنگ باشد.
او ادامه داد: مطالعات من روی هنر ایران، به‌ویژه از دهه ۴۰ به بعد و دوره معاصر، تأثیر زیادی بر دیدگاهم داشته است. همچنین بررسی معماری ایرانی و فرم‌های مدرن آن، از نظر حجم و ترکیب‌بندی، همواره الهام‌بخش بوده است. تلاشم این بوده که این مفاهیم را در آثارم به کار ببرم.
در این مسیر، به جریان هنری دوره سقاخانه نیز توجه کرده‌ام؛ دوره‌ای که هنرمندان از موتیف‌های اصیل ایرانی در آثار مدرن خود استفاده می‌کردند. من نیز تلاش دارم از موتیف‌ها و عناصر فرهنگی ایرانی در کارهایم بهره بگیرم. این نگاه در مجموعه جدیدی که در حال کار روی آن هستم، بیشتر نمود پیدا کرده است.
او ادامه داد: به نظر من کار بزرگی که خانم منیر فرمانفرمائیان انجام دادند، این بود که آینه‌کاری سنتی را از چهارچوب‌های محدود معماری بیرون آوردند و به‌عنوان یک موضوع هنری روی بوم معرفی کردند. این کار، ارزش زیادی به این هنر اضافه کرد.
امروزه این هنر در فرم‌های مختلفی استفاده می‌شود؛ از جمله کارهای دکوراتیو، دکوراسیون داخلی، زیورآلات و اکسسوری‌های هنری. این استفاده‌ها روز به روز گسترده‌تر می‌شود و جلوه‌های متنوع‌تری از این هنر در زمینه‌های مختلف دیده می‌شود.
این هنر که سابقه‌ای ۴۰۰ ساله دارد، از حالت سنتی خودش خارج شده است و همچنان در حال رشد و تحول است. قطعاً اتفاقات جدید و جذابی در انتظار این هنر خواهد بود و این مسیر به سمت خلق فرم‌ها و کاربردهای نوآورانه پیش می‌رود.
بیشتر بخوانید:
تاریخچه و جایگاه مجسمه‌سازی در هنرهای تجسمی
