پلاتوهنر

خداحافظی تلخ، با مرد تجربه‌گرای تئاتر

به گزارش پلاتو هنر، روز گذشته، جمعه 14 مهرماه خبر فوت یکی دیگر از بازیگران پیشکسوت، اهالی سینما و تئاتر را در شوک بزرگی فرو برد.

آتیلا پسیانی چهره به یاد ماندنی که از چندی پیش به سرطان معده مبتلا شده بود، پس از تحمل یک دوره بیماری از دنیا رفت و چشمانش برای همیشه به دنیای هنر بسته شد.

در روزهایی که هنوز با شوک خبر درگذشت فردوس کاویانی کنار نیامده بودیم و قلممان برای نوشتن از این هنرمند خشک نشده بود، غمی دیگر بر دل نشست.

فردوس کاویانی نیز سال‌ها پیش در وصف آتیلا پسیانی پیش‌بینی کرده و گفته بود: «از زمانی که آتیلا کودک بود و با مادرش به سالن‌های تئاتر می‌آمد، می‌دانستم که روزی یکی از بازیگران بزرگ و خوب این سرزمین خواهد شد.» امروز، دیدن کارنامه هنری این هنرمند بزرگ، به ما ثابت می‌کند که فردوس کاویانی اشتباه نکرده بود.

آتیلا پسیانی و فردوس کاویانی که با فاصله پنج روز از میان ما رفتند هر دو در مجموعه «محله برو بیا» نقش آفرینی می‌کردند. آتیلا پسیانی برای اولین بار با این مجموعه دیده شد و خودش را مدیون این سریال می‌دانست.

تمام کسانی که آتیلا پسیانی را از نزدیک می‌شناختند در جریان عشقی که این بازیگر برای تئاتر و بودن روی صحنه داشت، بودند. آتیلا پسیانی را بی‌شک می‌توان یکی از چهره‌های مهم و تأثیرگذار سینما و تئاتر کشور دانست. بازیگری که حضورش روی صحنه از خاطرات هیچکس پاک نخواهد شد. به این هنرمند، لقب بازیگر انفجاری اطلاق می‌شود. انفجاری به مفهوم اینکه هیچ مرز، کنترل، خط و حدودی برای ابراز انرژی و عشقش به بازیگری نیست.

او فرزند جمیله شیخی، یکی از شناخته شده ترین بازیگران در عصر خود بود زنی که از چهره‌های مهم تئاتر به حساب می‌آید.

خیلی‌ها دلیل حضور او در عرصه سینما و تئاتر را مادرش می‌دانند اما این بازیگر در مصاحبه ای با اشاره به تاثیر مادرش گفته بود: «هیچ‌وقت مادرم مرا به سمت بازیگری سوق نداده و اصلاً مهمترین عاملی بود که مبارزه می‌کرد تا وارد کار بازیگری نشوم. او دوست داشت حرفه دیگری داشته باشم مثل حقوق سیاسی.» با این وجود، او علی‌رغم تلاش‌های جمیله شیخی به سمت هنر کشیده شد و حدود نیم قرن، تمام روح و جسم خود را در این کار گذاشت.

این هنرمند از 16 سالگی پا به کارگاه نمایش گذاشت و دغدغه‌اش نوعی تئاتر بود که با تئاتر حرفه‌ای و استاندارد منافات داشت، او به دنبال تئاتر تجربی و رسیدن به قواعد شناخته نشده در تئاتر بود. به همین دلیل در سال 1368 با کمک فاطمه نقوی همسرش و با هدف ایجاد یک گروه تجربی که ادامه دهنده راه کارگاه نمایش و آغازگر تئاتر تجربی در ایران باشد، گروه تئاتر بازی را تأسیس کرد.

گروه تئاتر بازی بی شک یکی از فعال‌ترین گروه‌های تجربی در ایران است که تاثیر فراوانی در تئاتر داشته و افراد زیادی تحت تاثیر این گروه قرار گرفته‌اند.

اولین هنرنمایی آتیلا پسیانی بر صحنه تئاتر به سال ۱۳۶۳ و نمایش «هفت خوان رستم» بازمی‌گردد.

پسیانی در سال 1398 تصمیم گرفت آخرین نمایش خود یعنی «قهوه قجری» را مجددا روی صحنه ببرد. اما این بار نوید محمدزاده و هوتن شکیبا در این نمایش نقش آفرینی می‌کردند. این نمایش که در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه رفت، بعد از چند روز اجرا، به دلیل شیوع ویروس کرونا متوقف شد و بیماری سرطان دیگر هرگز اجازه بازگشت به صحنه را به او نداد.

این بازیگر در بیش از 40 نمایش تئاتری در نقش‌های مختلف حضور داشت و هرگز از تئاتر دور نشد. این بازیگر در مصاحبه‌ای در وصف احساسی که به تئاتر دارد گفته بود: «خوشبختی من این است که حتی یک لحظه جستجوگری درباره یک زبان جدید نمایشی را کنار نگذارم. خوشبختی و حال خوب من در تئاتر است».

از دیگر آثار به یادماندنی این هنرمند می‌توان به «گنک خواب دیده» نمایش سال ۱۳۹۳، «باغ آلبالو» در سال ۱۳۹۴، «عرق خورشید، اشک ماه» سال ۱۳۹۲، «پرفسوربوبوس» در سال ۱۳۸۹، «کشتی شیطان» سال ۱۳۸۸، «متابولیک» سال ۱۳۸۷، «نجوای خاک» سال ۱۳۸۲، «کالیگولا شاعر خشونت» سال ۱۳۸۲، «بحرالغرایب» سال ۱۳۸۲، «بازی در گالری» سال ۱۳۸۱، «بسه دیگه خفه شو» سال ۱۳۸۱، «قهوه قجری» سال ۱۳۷۹، «در دل با سگ» سال ۱۳۷۹، رستاخیز» سال ۱۳۷۸، «تبار خون» سال ۱۳۷۷، «برف سبز» سال ۱۳۷۷، «اینم از این» سال ۱۳۷۶، «آبی که مار می‌خورد، زهر می‌شود» سال ۱۳۷۵، «بودن یا نبودن» سال ۱۳۷۳، «فاطمه عنبر» سال ۱۳۷۳، «آئورا» سال ۱۳۷۲، «مجلس تقلید هفت‌خوان» سال ۱۳۶۹، «ارکستر زنان آشویتس» سال ۱۳۶۸، «چهار تک پرده» نمایش سال ۱۳۶۷ اشاره کرد.

قابل ذکر است، هنوز خبر دقیقی از زمان خاکسپاری این هنرمند پیشکسوت منتشر نشده اما قرار است پیکر او در چند روز آینده به ایران منتقل شود.

نرگس ذکایی

https://didhonar.ir/?p=32103