به گزارش پلاتو هنر، موزه محلی برای نگهداری آثار باستانی، صنعتی، هنری و اشیا باارزش است که در اکثر مواقع مدت زمان زیادی از عمر آنها گذشته است. حال شاید همنشینی «موزه» با «هنر معاصر» کمی عجیب به نظر برسد. یکی از مولفههای هنر معاصر این است که همواره پویا است و در قالب موزهای نمیگنجد. اما با این تفاسیر چندین سال است که موزههای مدرن و معاصر در دنیا با ارائه آثار هنرمندان معاصر همچنان نقشی پیشرو دارند.
امروزه موزهها دیگر تنها جایی برای نشان دادن عظمت گذشتهها نیستند و در واقع هر موزه خود نهادی برای بازنمایی و اعتلای هنر است.
در ادامه این گزارش به معرفی چند نمونه از مهمترین موزههای هنر معاصر در جهان پرداختهایم.
موزه هنر معاصر متروپولیتن (The Metropolitan Museum of Art, New York)
موزه متروپولیتن یکی از بزرگترین و مشهورترین موزههای جهان است. این موزه در منهتن نیویورک و در ضلع شرقی سنترال پارک و خیابان پنجم واقعشده است. موزه متروپولیتن سال ۱۸۷۲ میلادی ساخته شد و شامل مجموعه بزرگی از تاریخ اسلام و ایران باستان است. این موزه سالانه حدوداً ۴ میلیون بازدیدکننده از نقاط مختلف جهان دارد.
یکی از قدیمیترین آثار موجود در این موزه مربوط به ۳۰۰ هزار سال پیش است که سنگ آتشزنه نام دارد و در کشور مصر یافت شده است.
مجموعه دائمی این موزه شامل آثار هنری اروپا است که مربوط به دوران قدیم، مصر باستان، انواع نقاشی و مجسمه و کلکسیونی بزرگ از هنر مدرن و آمریکایی هستند.
در این موزه میتوانید آثار متعددی از هنرهای آفریقایی، اسلامی، آسیایی و بیزانس را تماشا کنید. بخشهای دیگر در این موزه عبارتند از کلکسیون جامع آلات موسیقی، پوشاک، جواهرات، اسلحه و زره که هریک از این آثار طرفداران خاص خود را دارد. از سال ۲۰۱۳ نیز منشور کوروش از موزه بریتانیا به این موزه انتقال داده شد. همچنین از تاریخ اسلام و ایران نیز مجموعههای تاریخی و هنری کمیابی در این موزه گردآوریشدهاند، بهطوریکه میتوان گفت بیش از هفت هزار آثار این مجموعه مربوط به ایران است.
موزه هنر معاصر گوگنهایم (Solomon R. Guggenheim Museum, New York)
این موزه نیز در نیویورک قرار دارد و یکی از شاهکارهای معماری در دنیا و اثر فرانک لوید رایت است. فرانک لوید رایت در سال 1867 در آمریکا متولد شد. موزه مارپیچ گوگنهایم نیویورک در سال 1943 طراحی شد اما به دلایل مختلفی عملیات ساخت موزه در سال 1956، آغاز شد و سرانجام در سال 1959، شش ماه پس از درگذشت فرانک لوید رایت، به بهره برداری رسید.
از ویژگی های بارز موزه گوگنهایم پلانی آزاد، رمپی مارپیچ، آسانسورهای نیم دایره ای، طراحی فرمی ارگانیک و تندیس گونه، طراحی نمای منحنی و… است.
تیت مدرن لندن (Tate Modern, London)
موزه تیت معاصر در لندن قرار دارد و یکی از مهمترین مراکز هنر معاصر در اروپا است. این موزه آثار متنوعی از هنرمندان جهانی از جمله پیکاسو، وارهول، و لیشنشتاین در گنجینه خود نگهداری میکند.
این موزه بخشی از مجموعه موزههای بریتانیا است که شامل موزه تیت بریتانیا، موزه مدرن تیت، موزه سنت ایوز و تیت لیورپول است.
این مجموعه پربازدیدترین موزهٔ هنرهای مدرن در جهان با بیش از ۴٫۷ میلیون بازدیدکننده در سال است.
گالریهای تیت مدرن در دو ساختمان اصلی «بویلرهاوس» و «بلاواتنیک» قرار دارند. موزه شامل شاهکارهای مهمی از پیکاسو و ماتیس و یکی از بهترین مجموعههای سورئالیسم در جهان است، از جمله آثار دالی، ارنست، ماگریت و میرو. تیت همچنین دارای مجموعههای قابل توجهی در زمینه پاپآرت، از جمله آثار لیختن اشتاین و اندی وارهول، هنر مینیمال و هنر مفهومی است.
موزه هنر معاصر پمپیدو (Centre Pompidou, Paris)
این موزه در پاریس واقع شده و یکی از نمادهای هنر معاصر در جهان است. ساختمان آن به شکل عجیبی طراحی شده و از بیرون قابل مشاهده است. مرکز پمپیدو توسط رنزو پیانو و ریچارد راجرز در سال 1971 تا 1977 طراحی شده است.
این ساختمان یک مؤسسه فرهنگی اجتماعی است که در منطقه بیبِرگ پاریس، در نزدیکی لِسهالِس قرار دارد. این بنا، یکی از برترین موزههای هنر اروپا، موزه ملی هنر مدرن آوانگارد فرانسه را در خود جای داده است که بزرگترین موزه هنر مدرن (1960-1905) و هنر معاصر در اروپا (1960) است.
نام آن به یاد رئیس جمهور سابق فرانسه (1974-1969) نامگذاری شدهاست.
این مرکز هر سال پذیرای حدود 6 میلیون بازدیدکننده است و یکی از نمادینترین دستاوردهای معماری قرن بیستم است.
موزه هنرهای معاصر توکیو (مُت) در ماه مارس سال 1995 در کیبا پارک، در شرق رود سومیدا، به عنوان مرکزی برای مطالعات، نگهداری، مراقبت و نمایش آثار هنری معاصر تاسیس شد. این موزه با داشتن مجموعهای با بیش از 4000 اثر هنری و 100000 کالای کتاب، پروژههای مختلف هنریای را برگزار میکند.
موزه هنر معاصر استامبول (Istanbul Modern, Turkey)
ایده تاسیس موزه هنر معاصر استانبول، برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ با برگزاری نمایشگاه بینالمللی معاصر یا همان نمایشگاه بینالمللی دوسالانه استانبول شکل گرفت. این موزه در نهایت در سال ۲۰۰۴ به دست بخش خصوصی و با پشتیبانی بخش دولتی تاسیس شد.
این موزه با حمایت از آثار هنرمندان داخلی در عصر کنونی و همچنین با استقبال از هنر مدرن بینالمللی، در زمینه هنرهای تجسمی، عکاسی، معماری و… توانسته است که در بین فهرست مهمترین موزههای هنر معاصر دنیا قرار بگیرد.
موزه مدرن استانبول بهطور موقت از سال ۲۰۱۸ در ساختمانی واقع منطقه «بیاغلو» دایر است تا ساخت بنای جدید آن در منطقه گالاتاپورت تمام شود.
موزه هنرهای معاصر تهران (Tehran Museum of Contemporary Art)
موزه هنرهای معاصر تهران در سال 1356 افتتاح شد. این موزه شامل جامعترین و مهمترین گنجینههای هنر مدرن در خارج از اروپا و آمریکای شمالی و مالک یکی از ۵ تا ۱۰ مجموعه مهم هنر نوگرا در دنیاست.
معماری این موزه با طراحی کامران دیبا از معماری سنتی ایرانی، مفاهیم فلسفی و عناصر مدرن الهام گرفتهشده است. درحالیکه نمای بیرونی موزه متأثر از بادگیرهای سنتی ایران است، طراحی داخلی آن، موزه گوگنهایم نیویورک را به یاد میآورد.