به گزارش پلاتو هنر، فیلم سینمایی «عطرآلود» به کارگردانی هادی مقدم‌دوست و نویسندگی حسین حسنی یکی از فیلم‌های حاضر در جشنواره چهل‌و‌یکم فیلم فجر بود که از 16 خرداد 1403 با شعار «عشق، هر لحظه عطر خودشو داره» روی پرده سینما رفته‌است.
موسیقی متن فیلم سینمایی «عطرآلود» با آهنگسازی مسعود سخاوت‌دوست موفق شد سیمرغ بلورین موسیقی متن را از چهل‌و‌یکمین جشنواره فیلم فجر ۱۴۰۱ دریافت کند.
عشق و امید به زندگی در موسیقی «عطرآلود» روایت می‌شود
به بهانه اکران موفق «عطرآلود» با مسعود سخاوت‌دوست، با آهنگساز این اثر سینمایی گفتگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:
این آهنگساز درباره فیلم سینمایی «عطرآلود» و موسیقی این فیلم مطرح کرد: این فیلم سینمایی از لحاظ ژانری مستقل تا حدی فانتزی است. «عطرآلود» فیلمی عاشقانه و دراماتیک است که به مسائل هویتی، معنویت و اخلاقیات می‌پردازد و چالش‌های روانشناختی اخلاقی را در بستر فیلم روایت می‌کند.
او ادامه داد: موسیقی متن هم در این میان به جنبه‌های اخلاقی و معنوی فیلم اشاره می‌کند و عشق و امید به زندگی در مولفه‌های موسیقی بازتاب داده می‌شود.
محوریت موسیقی «عطرآلود» سنتور و سازهای اصیل ایرانی است
سخاوت‌دوست تصریح کرد: سازهای ایرانی برجسته و ارکستراسیون مجلسی با محوریت ساز سنتور در موسیقی «عطرالود» استفاده می‌شوند و سازهای ایرانی کمانچه، نی و سه‌تار هم خودشان را نشان می‌دهند.
این آهنگساز عنوان کرد: در «عطرآلود» با یک اثر پلی ژانر طرف هستیم. سلیقه آقای مقدم‌دوست در مقام کارگردانی همیشه برایم جذاب و چالش‌برانگیز بوده‌است، چراکه در هر سه اثری که با او همکاری کردم، با یک پدیده زیبایی‌شناختی و استاتیک مواجه بودم. تاکید بر هویت و چالش‌های اخلاقی و انتخاب بهترین گزینه هنگام بحران و پیچیدگی‌های روان انسان و بیان اینکه زندگی با وجود چالش‌ها و رنج‌ها گشودگی دارد و رنج و درد قرار است روان انسان را صیقل بدهد، مفاهیمی بود که به واسطه موسیقی در این اثر سینمایی بیان شد.
او تاکید کرد: سازهای اصیل ایرانی به دلیل تاکید به جا و آگاهانه هادی مقدم‌دوست در مقام کارگردان در اثر سینمایی «عطرآلود» برای روایت موسیقی ایرانی به کار گرفته شد که در کمتر فیلمی شنیده می‌شود.
فیلم سینمایی «شور عاشقی» یکی دیگر از فیلم‌های سینمایی است که مسعود سخاوت‌دوست آهنگسازی آن را انجام داده‌است.
مبنای موسیقی «شور عاشقی» ارکستر سمفونیک و ارکستر زهی است
این آهنگساز درباره موسیقی «شور عاشقی» توصیح داد: فیلم سینمایی «شور عاشقی» یک اثر تاریخی شاعرانه در عین حال حماسی است. اختلاف موسیقی دو اثر «عطرآلود» و «شور عاشقی» از لحاظ ساختاری و محتوایی بسیار است و ارکستراسیون، بافت موسیقی و هارمونی نیز تفاوت ویژه‌ای دارند. برای ساخت موسیقی هر دو اثر سینمایی پس از تدوین به پروژه‌ها پیوستم.
او گفت: شور عاشقی دوره‌ای از تاریخ را روایت می‌کند که زنان قهرمان آن دوره هستند و با سلحشوری و مقاومت در برابر رنج‌ها یک بیانیه حماسی و فلسفی را بیان می‌کنند، بحث گذر از رنج‌ها و تبدیل رنج به انگیزه سلحشوری و بیان حقیقت بود به شکل‌های متفاوتی در موسیقی نشان داده شده‌است.
سخاوت‌دوست اظهار کرد: «شور عاشقی» به دلیل تاریخی بودن و تاکید بر جغرافیا باید هر دو عنصر ارکستر سمفونیک، موسیقی عربی و شامی را باید در خود داشته باشد. به همین خاطر هم خروجی موسیقی فیلم «شور عاشقی» یک اثر سمفونیک تا حدی عربی محسوب می‌شود که از آوای انسانی به ویژه آوای زنان به شکل لالایی و مویه استفاده شده‌است و به شکل‌های مختلف با ارکستر مجلسی یا سمفونیک ترکیب می‌شود.
ضرورت بازتاب تاثیرات مذهبی با دانش جغرافیایی در آثار تاریخی
این هنرمند مطرح کرد: سختی آثار تاریخی تسلط بر مسائل و مواد تاریخی آن دوره و جغرافیای موردنظر برهه زمانی است اما در آثاری که جنبه‌های تاریخی سیاسی و معنوی مذهبی در نظر گرفته می‌شود، چالش‌های موسیقی‌اش دوبرابر می‌شود.
او ادامه داد: این سختی دوچندان به این خاطر است که باید جغرافیا، سیاست و مسائل اجتماعی را از یک طرف در موسیقی بررسی کنیم و از طرفی دیگر تاثیرات مذهبی معنوی را نیز بازتاب دهیم. در «شور عاشقی» نیز تسلط بر موسیقی عرب، سمفونیک و آوای محلی تاثیرگذار با رویکرد معنوی و مذهبی با نشان دادن جغرافیا باید در آثار تاریخی تجلی پیدا می‌کرد.
مسعود سخاوت‌دوست تصریح کرد: ارکستر بزرگ سمفونیک با تکیه بر سازهای زهی و مولفه‌های موسیقی عرب شامی و سوری و سازهای عود و نی عربی با تاکید بر آوای انسانی در این اثر تاریخی نقش پر رنگی دارند. ارکستر سمفونیک بیشتر نقش فضاسازی دارد و جوری چیده شده‌است که آواهای انسانی خود را نشان دهند و این خوش سلیقگی کارگردان بود که باعث شد در این اثر سینمایی یک فضای یک دست بر مبنای روایت تاریخی و حماسی داشته باشیم.
تاثیر موسیقی در تداوم وقایع مذهبی
آهنگساز «شور عاشقی» درباره استفاده از مولفه‌های موسیقی در تداوم و تاثیرگذاری پیام‌های وقایع مذهبی مطرح کرد: تمام گونه‌های هنری نقش موثر و ویژه‌ای در انتقال مضامین فرهنگی، معنوی و مذهبی ایفا می‌کنند. اگر انتقال پیام معنوی با مدیوم‌های هنری همراه نشود، در گذر زمان محکوم به نابودی است. پرداختن به موضوعات محرم و عاشورا با استفاده از موسیقی و نقاشی در زنده نگه‌داشتن آن‌ها تاثیر قابل توجهی داشته‌است.
او افزود: برای مثال روز واقعه پس از سال‌ها می‌تواند تحت تاثیر موسیقی روایتگر حادثه عظیمی مانند عاشورا باشد و در هر دوره حرف جدیدی برای گفتن داشته باشد.
تاثیر هوش مصنوعی در آهنگسازی
مسعود سخاوت‌دوست درباره تاثیر هوش مصنوعی در ساخت موسیقی فیلم‌های سینمایی در ایران توضیح داد: هوش مصنوعی تابه‌امروز در موسیقی ساخت فیلم تغییرات کمی ایجاد کرده‌است اما نویدبخش تغییرات بنیادی بیشتری هستیم. شاید در آینده کارگردان با انتخاب هوش مصنوعی بتواند آثار موسیقی دلخواه خود را شبیه‌سازی کند و بدون حضور آهنگساز موسیقی فیلمش را بسازد.
این آهنگساز در پایان تصریح کرد: این موضوع در ابتدا یک موضوع تخیلی محسوب می‌شود اما بعید نیست در آینده یک کارگردان با استفاده از تکنیک‌های اهنگساز موردنظر خود از هوش مصنوعی در ساخت موسیقی فیلم خود کمک بگیرد. باید به این موضوع اندیشید و تدبیری در نظر گرفت. باید پذیرفت آثار تکنولوژیکی جدید صرفا منفی نیستند و به وضوح مشخص است که از نظر صرفه‌جویی در وقت و هزینه باری را از دوش آهنگساز برداشته‌اند و جنبه‌های خلاقانه هم دارند اما همواره باید با یک بیم و امیدی سراغشان رفت.
سمیرا اسدیان
