به گزارش پلاتو هنر، مدتی است که علیرضا قربانی خواننده کشورمان با همکاری استودیو ایفا به مدیریت فرید ناظرفصیحی، در مسیرهایی قدم برمی‌دارد که پیش از او کسی در آن‌ها حرکت نکرده است و همین امر موجب شده تا شاهد کنسرت‌های متفاوت‌تری از این هنرمند باشیم؛ کنسرت‌هایی که تجربه مخاطب را بیش از پیش تعالی می‌بخشند.
علیرضا قربانی در دی‌ماه 1402 کنسرتی با همکاری استودیو ایفا در هتل اسپیناس پالاس برگزار کرد و در حین اجرا ویدیو مپینگ‌هایی که این استودیو با هوش مصنوعی طراحی کرده بود به نمایش درآورد و تبدیل به اولین خواننده ای شد که با استفاده از این فناوری در ایران کنسرتی را به اجرا رساند.
کنسرت علیرضا قربانی در هفته دوم تیرماه 1403 همچنان حاصل همکاری دوباره او با استودیو فرید ناظرفصیحی است. قربانی این بار بنای فرهنگی-تاریخی تخت جشمید را به عنوان محلی برای اجرای کنسرت خود انتخاب کرد که طراحی ویدیو مپینگ‌های مسحورکننده آن را استودیو ایفا برعهده داشت. تاکنون کسی در این بنای مهم تاریخی اجرایی نکرده بود و علیرضا قربانی باز هم تبدیل به اولین نفری شد که این تجربه به یادماندنی را به مخاطبانش هدیه داد.
فرید ناظرفصیحی، طراح جلوه‌های ویژه و جلوه‌های بصری چند سالی است که با راه‌اندازی استودیو ایفا با پروژه‌های موسیقی، سینمایی و خانگی مختلفی ازجمله «افعی تهران»، «قهرمان»، «جنگ جهانی سوم» و «ابلق» همکاری داشته است.
گفت‌وگویی اختصاصی با این هنرمند درباره چالش ساخت ویدیو مپینگ برای کنسرت تخت جمشید علیرضا قربانی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌توانید بخوانید.
*به عنوان هنرمندی که سال‌ها در زمینه ویدیو مپینگ (Video Mapping) فعالیت دارید، تعریف‌تان از این هنر چیست؟
ویدیو مپینگ یا پروجکشن مپینگ (Projection Mapping)، هنر بازتاب تصاویر ویدیویی و عکس‌ها روی سازه‌ها و یا پرده‌هایی از جنس‌های مختلف است. ترکیب تصاویر با این سازه‌ها، تجربه‌ای منحصربه‌فرد و بسیار واقع‌گرایانه برای مخاطب ایجاد می‌کند.
*ویدیو مپینگ چه فرقی با موزیک ویدیو دارد؟
ویدیو مپینگ می‌تواند برای ساخت تصاویر منحصربه‌فرد در موزیک ویدیو هم به کار برود اما به طور کلی با هم متفاوت هستند. در واقع ویدیو مپینگ، هنرِ تلفیق فناوری، خلاقیت و نحوه اجرا است که در پلتفرم‌های متفاوت اجراشدنی است.
*اجرای ویدیو مپینگ در فضای باز یا بسته چقدر در روند طراحی آن تاثیر می‌گذارد؟
فضا مقوله بسیار مهمی در این حوزه است. ما در مرحله اول با کنترل نور سروکار داریم. مدیریت درخشش و وضوح تصاویر در فضای داخلی بسیار راحت‌تر از فضای بیرونی است زیرا در فضای بیرونی، امکان حضور نورهای طبیعی یا غیرطبیعی وجود دارد.
سطح و فضایی که قرار است پروجکت روی آن صورت بگیرد هم دارای اهمیت است زیرا سازههایی که به صورت اختصاصی برای اجرا ساخته می‌شوند را می‌توان از قبل پیش‌بینی کرد. علاوه‌بر آن، چنین سازه‌ای را راحت‌تر می‌توان دست‌خوش تغییرات مورد نیاز قرار داد. اما سازههایی مانند یک ساختمان یا یک بنای تاریخی که از پیش در فضا قرار دارند، انعطاف‌پذیری‌شان نسبت به تغییرات خیلی ضعیف است و در برخی از موارد اصلا انعطافی وجود ندارد.
آب‌وهوا از دیگر معضلاتی است که در فضای بیرونی با آن سروکار داریم. در فضای بیرونی باید با دقت تغییرات آب‌وهوایی را رصد کنیم درحالی که در فضای داخلی چنین چالشی نداریم.
در مورد تجربه هم باید بگویم که تجربه مخاطب در فضای بیرونی و داخلی بسیار متفاوت با یکدیگر هستند.
*آیا قرار است تا در تجربه‌های بعدی از هولوگرام استفاده کنید؟
صددرصد. بیش از 90% تصاویری که برای ویدیو مپینگ‌های کنسرت تخت جمشید آقای علیرضا قربانی ساختیم، سه‌بعدی بودند. اما ما حدودا یکسال است که در حال پیگیری و بررسی جنبه‌های مختلف استفاده از هولوگرام یعنی تصویری که بسیار واقع‌گرایانه‌تر و قابل لمس‌تر باشد، هستیم و در آینده خبرهای خوبی در زمینه هولوگرام خواهیم داشت.
*دوبعدی و یا سه‌بعدی بودن ویدیو مپینگ چقدر در جذب مخاطب و تجربه او در فضاسازی از اثر هنری موثر است؟
بسیار تاثیرگذار و در عین حال متفاوت است! عمق تصاویر علاوه‌بر افزایش میزان واقع‌گرایی، تاثیرگذاری بیشتری روی احساسات مخاطب دارد و ارتباط او با اثر را هم قوی‌تر می‌کند چون‌که میزان آگاهی او نسبت به فضا و تصاویر را افزایش می‌دهد.
سه‌بعدی بودن تصاویر، دست هنرمند در خلق تصاویر را نیز بازتر می‌کند و او می‌تواند هر سطح را به پلتفرمی قدرتمند برای داستان‌سرایی تبدیل کند.
* چه نکاتی را به طور کلی باید هنگام طراحی ویدیو مپینگ‌ها در نظر گرفت؟ و شما برای اجرای کنسرت در تخت جمشید که یک میراث فرهنگی-تاریخی با ارزش است، چه نکاتی را در نظر گرفتید؟
چند نکته مهم به طور کلی وجود دارد که حتما باید به آن‌ها توجه کرد. هم‌خوانی تصاویر با صداها، طراحی صحنه و فضایی که در اختیار ویدیو مپینگ قرار دارد، ساخت محتوای بصری جذاب و متناسب با فضای اجرا و بررسی و طراحی نحوه نورپردازی ازجمله نکات مهمی هستند که باید آن‌ها را مد نظر قرار داد.
انتخاب ابزار و وسایل درست برای نمایش ویدیو مپینگ‌ها هم دارای اهمیت زیادی است زیرا بر کیفیت تصاویر تاثیرگذار هستند.
این‌ها نکاتی هستند که ما همیشه به آن‌ها توجه می‌کنیم اما در مورد کنسرت تخت جمشید آقای علیرضا قربانی، تلاش و بررسی بیشتری نیاز بود چرا که ما دست روی یکی از مهم‌ترین مکان‌های تاریخی جهان گذاشته بودیم و باید مطمئن می‌شدیم که هیچ‌کدام از اقدامات ما آسیبی به این میراث فرهنگی با ارزش وارد نمی‌کند.
*چه تدابیری را برای ساخت و نمایش ویدیو مپینگ‌ها و همچنین حفظ تخت جمشید به عنوان میراث فرهنگی در نظر گرفتید؟
احتمالا در جریان هستید که پیش از این هم افراد سرشناس زیادی در سرتاسر جهان اجراهای موفقی در بناهای تاریخی داشتند. ما تمام این تجربیات را مورد مطالعه و بررسی دقیق قرار دادیم و پس از آن تخت جمشید را با کمک متخصصان به طور دقیق بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که بهترین مکان برای ساخت صحنه، بیرون از تخت‌گاه و در فاصله 50 متری با این بنا است.
برای ساخت صحنه، یک صفحه متحرک برای اجرای اصلی در محیط گذاشتیم و جایگاه تماشاگران را هم مقابل همان طراحی کردیم و در تمامی فرآیند طراحی و اجرا مراقب بودیم تا کوچک‌ترین آسیبی به این میراث فرهنگی وارد نشود و تنها در پس‌زمینه دیده شود. در ادامه هم فاصله پروجکشنها از دیواره پس‌زمینه را بررسی، تنظیم و جایگذاری کردیم. در همین حین هم هنرمندان استودیو ایفا، در حال طراحی تصاویر براساس متن و حال‌وهوای قطعه‌های اجرایی بودند.
*از هوش مصنوعی هم در روند طراحی کمک گرفتید؟
آقای قربانی در دی‌ماه سال 1402، کنسرتی در هتل اسپیناس پالاس برگزار کردند که برای اولین بار در کشور، حدود 90 دقیقه ویدیو مپینگ با استفاده از هوش مصنوعی برای آن ساختیم که بازخوردهای خوبی به دنبال داشت.
این بار هم از برخی از تصاویری که در آرشیو داشتیم استفاده کردیم اما تیم جلوه‌های بصری ایفا، عناصر سه‌بعدی چشم‌گیری هم به آن اضافه کردند تا عظمت و شکوه مکان اجرا نمود بیشتری پیدا کند. ساخت بخش‌هایی از سازه‌های پرشکوه تخت جمشید، بخشی از تلاش بی‌وقفه هنرمندان استودیو بود.
فاطمه زهرا معصومی
بیشتر بخوانید:
