به گزارش پلاتو هنر، آرمین تاج‌بخش رهبر ارکستر کنسرت نمایش «کلنل»، فوق لیسانس موسیقی در رشته نوازندگی ویلن است. او کلاس‌های رهبری ارکستر را به صورت جداگانه گذرانده است و رهبری ارکستر را از سال 1395 با ارکستر «نغمه باران» شروع کرده و در تالار وحدت و جشنواره فجر روی صحنه رفته است.

نگاهی به ارکستر موسیقی کنسرت نمایش «کلنل»

این هنرمند درباره بخش موسیقی کنسرت نمایش «کلنل» در گفتگو با پلاتو هنر توضیح داد: موسیقی این کنسرت نمایش به صورت ارکسترال بود. آهنگساز قطعات موسیقی این کنسرت نمایش امیرحسین سمیعی بوده است. برای این کنسرت نمایش حدود 18 قطعه موسیقی ساخته شد. 5 قطعه تصنیف ساخته عارف قزوینی با صدای محمد معتمدی روی صحنه اجرا شد و مابقی قطعات با توجه به سکانس‌های نمایش به عنوان موسیقی متن آماده شد.

او ادامه داد: ماهیت ارکستر این کنسرت نمایش سمفونیک و ملی بود. سازهای زهی(ویولن، ویولن آلتو، ویلنسل، کنترباس)، از خانواده سازهای بادی چوبی مانند فلوت، ابوا و کلارینت و دوساز ایرانی کمانچه و تار استفاده شد. سازهای بادی برنجی را در این ارکستر نداشتیم. قطعاتی که برای موسیقی متن در نظر گرفته شد، ویژه این کنسرت نمایش ساخته شد. تصنیف هایی هم که برای محمد معتمدی در نظر گرفته شده بود برای این ارکستر مجدد تنظیم شد.

چالش هماهنگی موسیقی با دیالوگ‌های بازیگران

آرمین تاج‌بخش رهبر ارکستر کنسرت نمایش «کلنل» درباره چالش های این کنسرت نمایش عنوان کرد: خوشبختانه ما در بخش موسیقایی «کلنل» چالش خاصی نداشتیم و همه چیز خوب و روی برنامه پیش رفت. تقریبا با دو جلسه تمرین با ارکستر هماهنگ شدیم. در حقیقت چالش اصلی ارکستر با بخش نمایش و بازیگران بود و قطعات موسیقی باید در زمان دقیق اجرا می‌شدند. معمولا نمایش به علت تعدد اجرا ممکن است هرشب دقایقی کوتاه‌تر و یا بلندتر اجرا شود. در همین جهت برای اجرای موسیقی متن، دیالوگ های بازیگران و هماهنگی آن‌ها با موسیقی چالش‌برانگیز بود.

ارتباط دیداری با مخاطب نداشتیم

این هنرمند گفت: در کنسرت نمایش «کلنل» ارکستر موسیقی ارتباط دیداری به صورت مستقیم با مخاطب نداشتیم ولی لحظه به لحظه صدای تماشاچی و اکت بازیگران را می‌شنیدیم تا هماهنگی های بهتر صورت بگیرد، در صورت نیاز به تغییرات جزئی هم به من اعلام می‌شد. به نظر من نتیجه اجرا از زمانیکه پیش روی مخاطبان روی صحنه برویم بهتر بود، احساس می‌کنم اگر ارکستر موسیقی در معرض دید نباشد، می تواند تمرکز بیشتری روی موسیقی داشته باشد.

انتقال حس آهنگساز به مخاطب در قالب یک نمایش

این رهبر ارکستر مطرح کرد: از نظر من به عنوان رهبر ارکستر برای اینکه نتیجه مطلوبم را در کنسرت‌ها دریافت کنم همین که داینامیک موسیقی رعایت شود و حس اصلی آهنگساز موقع ساخت اثر بیان شود، کافی است. ولی در اینجا ارکستر موسیقی بخشی از یک نمایش بود که علاوه بر بیان احساسات آهنگساز باید با سکانس تئاتر هماهنگ می‌شد و حس اون سکانس را هم به مخاطب القا می‌کرد.

او افزود: در همین جهت پیش از اجرا با کارگردان این کنسرت نمایش امیر بشیری جلساتی داشتیم و درباره حس سکانس‌های تئاتر صحبت کردیم. درباره اینکه اگر لازم است برای انتقال احساسات درست، به بخش موسیقی مواردی اضافه شود تا خواسته موردنظر برآورده شود و هماهنگی‌های لازم با بخش تئاتر ایجاد شود.

موسیقی در شکل‌گیری یک داستان در ذهن مخاطب نقش مهمی دارد

تاج‌بخش درباره تاثیر موسیقی در شکل گیری یک داستان در ذهن مخاطب تاکید کرد: موسیقی برای بیان احساسات به وسیله صدا و اصوات می‌تواند در شکل‌گیری یک داستان نقش مهمی داشته باشد. متاسفانه در حوزه نمایش جایگاهی که لازم است برای موسیقی قائل نمی‌شوند. در بعضی از پروژه ها حتی در مراحل انتهایی پروژه به بخش موسیقی پرداخته می‌شود و موسیقی را آنطور که باید جدی نمی‌گیرند. در یک سری موارد هم تنها به اینکه موسیقی به صورت پلی بک اجرا شود، کفایت می‌شود.

او در ادامه گفت: در حیطه نمایش در یک سری قطعات، تاثیر موسیقی بر مخاطب باعث شده نمایش بیشتر در ذهن مخاطب ثبت شود و باری که موسیقی می‌تواند به نمایش اضافه کند بیشتر از نمایش بدون موسیقی است.

موسیقی متن خوب باید به صورت جدا از اثر احساس شود

این هنرمند اظهار کرد: موسیقی خوب موسیقی متنی است که به صورت جدا از اثر شنیده و احساس شود. یک نمایش می‌تواند به واسطه قطعات موسیقی خاطره‌ساز شود و در ذهن مخاطب ماندگار شود. کارگردان یک مجموعه همان‌قدر که روی فیلمنامه، دیالوگ ها و ترکیب بازیگران تمرکز می‌کند، باید در ابتدا به موسیقی کار فکر کند، حتی در ابتدای پروژه با یک آهنگساز در ارتباط باشد. این هماهنگی با آهنگساز در روند فیلمنامه هم تاثیر مثبت می‌گذارد.

تغییر ذائقه موسیقایی مخاطب با ساخت موسیقی هدفمند

تاج‌بخش تصریح کرد: از دیدگاه من به واسطه ارتباط خوب مخاطبان با کنسرت نمایش «کلنل» نیاز است ذائقه مخاطب تغییر کند. اگر روی موسیقی تمرکز شود و موسیقی فاخر و فکرشده برای نمایش ها ساخته شود، طبیعتا به مرور ذائقه موسیقایی مخاطب تغییر می‌کند و انتظار مخاطب هم از یک اثر هنری بالاتر می‌رود.

چالش های رهبری ارکستر

آرمین تاج‌بخش درباره محدودیت های رهبری ارکستر عنوان کرد: در همه جای دنیا برای رهبران ارکستر چالش هایی وجود دارد، به راحتی ارکستر را در اختیار یک رهبر ارکستر قرار نمی‌دهند. باید زمان گذاشته شود و رهبران ارکستر با ارکسترهای کوچکتر خودشان را ثابت کنند. در کشور ایران با وجود اینکه در دانشگاه رشته رهبری ارکستر وجود ندارد، چالش‌ها بیشتر است. دوستانی که به رهبری ارکستر علاقه‌مند هستند باید از مستر کلاس‌های خارجی استفاده کنند و جدا از دانشگاه در کلاس های خصوصی شرکت کنند.

به تعداد کافی ارکستر نداریم

این رهبر ارکستر تاکید کرد: وجود نداشتن ارکستر به تعداد کافی در کشورمان چالش بزرگتری است. در کشورهای اروپایی حتی در شهرهای کوچک تعداد ارکستر به اندازه‌ای است که افراد علاقه‌مند خودشان را در ارکسترهای کوچکتر نشان می‌دهند تا به مرور به ارکسترهای بزرگتر برسند.

او تصریح کرد: در ایران تنها دو ارکستر ملی و سمفونیک به صورت حرفه ای تحت حمایت دولتی هستند. ارکسترهای خصوصی هم با تلاش و هزینه‌های شخصی شکل گرفته‌اند و به صورت محدود اجرا دارند.

شناخت ذهنیت آهنگساز وظیفه رهبر ارکستر است

این رهبر ارکستر درباره تاثیر آهنگسازی بر رهبری ارکستر توضیح داد: به عقیده من رهبر ارکستر بهتر است تجربه آهنگسازی هم داشته باشد، همچنین حتی یک ساز تخصصی از هر خانواده‌ای را بشناسد. دانش هارمونی باعث می‌شود رهبر ارکستر یک شناخت کلی از موسیقی داشته باشد تا بتواند دیدگاهی که در ذهن آهنگساز بوده است را بهتر درک کند. وظیفه اصلی رهبر ارکستر این است که با شناخت و درک ذهنیت آهنگساز بتواند احساس درونی آهنگساز را به وسیله ارکستر بیان کند.

همکاری بیشتر با محمد معتمدی

آرمین تاج‌بخش در پایان مطرح کرد: آشنایی با دوستان تئاتری و کارگردان در کنسرت نمایش «کلنل» برای من بسیار جذاب بود. همچنین این تجربه باعث شد با محمد معتمدی همکاری های بیشتری داشته باشم. در این راستا یک سری ملودی ساخته و تنظیم کرده‌ام که هنوز در مراحل ابتدایی است. این قطعات ارکسترال قرار است با صدای محمد معتمدی ضبط شود.

اعضای ارکستر کنسرت نمایش «کلنل» به رهبری آرمین تاج‌بخش بدین شرح‌اند: ویلن یک حسین پارسافر، فارِس مخلصی، کارین علی محمدی، فرناز دارویی، ویلن دو موژان میرزایی، حسام خانلری، سینا افتخاری نیا، شاها علی شاهی، ویلن آلتو پگاه عبدالله زاده، اشکان نظر، فرگل ساکت، الهام آقابابایی، ویلنسل امین چراغیان، یاسمین ابوحیدری، میترا زلفی، کنترباس نهال سجادی، کوروش ملکی، فلوت سید مصطفی بانیان، ابوا شمیم کیانی، کلارینت ایلیا فیروزیان، سازهای کوبه‌ای علی خباز، پیانو سیامک بهبهانی، کمانچه علی سریری، تار آرش عزیزی.

سمیرا اسدیان

بیشتر بخوانید:

«کلنل» داستان عاشقانه مرد میهن‎‌پرست ایران