به گزارش پلاتو هنر، مرجان نامورآزاد یکی از عروسک‌ گردان‌های موفق ایران به حساب می‌آید. او دانش‌آموخته رشته تربیت بدنی است اما دوره عروسک گردانی را زیر نظر نصرت‌الله کریمی آموخته است. این عروسک گردان این روزها با نمایش «مامان» که جوایز بهترین متن، بهترین کارگردانی، بهترین موسیقی، بهترین ساخت عروسک و بهترین بازی‌دهندگی عروسک از نوزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران دریافت کرده، روی صحنه تئاترشهر است.

سعی نداشتیم روحیه مردم را عوض کنیم

نامورآزاد عروسک گردان نمایش «مامان» با اشاره به نمایش عروسکی «مامان» گفت: «مامان» اولین نمایش بزرگسال در کشور ماست. معمولا در کشور ما نمایش عروسکی را مایه طنز و شادی می‌دانند و این اولین کاری است که سعی نکردیم فقط مردم را شاد و روحیه آنها را عوض کنیم. در نمایش «مامان» زندگی واقعی مردم را نشان می‌دهیم.

او ادامه داد: در جامعه امروزی کل زندگی انسان‌ها تکنولوژی شده و همه چیز به دست فراموشی سپرده شده درحدی که هنوز نمی‌دانیم با پدر و مادرهایمان که سنشان بالا رفته چطور باید رفتار کنیم. در نظر ما کارهای قدیمی مسخره شده و دائما سرمان گرم تفریحات، مشکلات و گوشی‌هایمان است و حتی پدر و مادرمان را فراموش می‌کنیم. تا اینکه روزی می‌رسد که دیگر آنها را نداریم و فقط حسرت می‌خوریم. این نمایش به ما گوشزد می‌کند که با وجود تمام دغدغه‌ها پدر و مادر و بزرگترانمان را فراموش نکنیم و حواسمان به آنها باشد.

نامورآزاد با اشاره به نحوه آشنایی خود با عروسک‌ گردانی عنوان کرد: مادربزرگم همیشه ما را برای دیدن نمایش‌های تئاتر شهر می‌برد. سال 1358 ما را برای دیدن نمایش استاد کشاورزی به نام «حسن و خانم حنا» آورد. من چندین دفعه این نمایش را دیدم. آن زمان 6 سالم بود و آشنایی با عروسک گردانی نداشتم اما دائما تکرار می‌کردم که این شغل آینده من است. بنابراین کارم را از همان سن شروع کردم و حتی سعی داشتم که عروسک بسازم.

از قالی بافی تا عروسک گردانی

او ادامه داد: من پیشینه فامیلی با آقای نصرت‌الله کریمی دارم و با هم رفت‌وآمد داشتیم. آن زمان به او گفتم که من را برای ورود به این حوزه راهنمایی کند. آقای کریمی هم من را در کلاس‌های قالی بافی، موسیقی، نقاشی و سفالی ثبت نام کرد. درنهایت زمانی که این هنرها را یاد گرفتم شروع به آموزش عروسک‌ گردانی کرد.

نامورآزاد با اشاره به اینکه چگونه به حوزه عروسک سازی و عروسک گردانی وارد شده و راه خود را پیدا کرده، تصریح کرد: من دوست نداشتم از طرف کسی برای کار معرفی شوم، دوست داشتم که افراد به‌خاطر خوب بودن کارم به سراغم بیایند. دوره‌ای که من کارم را شروع کردم، سخت ترین دوره برای رشته‌های عروسکی بود. با دستمزدهای پایین کارهای دو برابر از ما کشیده می‌شد.

این عروسک‌گردان خاطر نشان کرد: با تجربیاتی که کسب کردم می‌دانم که معرفی کردن و پارتی بازی ما را به جایی نمی‌رساند و ما خودمان باید خودمان را نشان بدیم. استعدادها و ایده‌هایمان را باید به نمایش بگذاریم. از سختی کارها نترسیم و تلاش کنیم و ذهنیت‌های جدید به ایده‌های خوب داشته باشیم.

عروسک گردان‎‌ها به راحتی جایگزین هم می‌شوند

نامورآزاد با اشاره به نحوه ورود تازه واردها به این حوزه و موضوعاتی که باید قبل از انتخاب آن بداند، گفت: ورود به این حوزه خیلی سخت و باقی ماندن در آن سخت‌تر است. برای بازیگری که جلوی دوربین یا روی صحنه می‌رود امکان اینکه کسی جایگزینش شود وجود ندارد اما در کار عروسک گردانی چون ما پشت صحنه هستیم کسی ما را نمی‌بیند. البته ما عروسک گردان‌ها خودمان همدیگر را می‌شناسیم اما مخاطب نمی‌‌شناسد و هر حادثه یا اتفاقی که رخ بدهد به راحتی جا به جا می‌شویم و نفر بعدی جای ما را می‌گیرد. پس از همین موضوع می‌توان نتیجه گرفت که این کار خیلی امنیت شغلی ندارد.

شغلی که آسیب‌های جسمانی می‌زند

او تاکید کرد: عروسک گردان‌ها در این کار آسیب‌های جسمانی جدی می‌بینند. زیرا بدترین حالت‌های ایستایی، نشستن و خوابیدن را به خود می‌گیرند که آسیب‌های جدی به بدن می‌زند. اکثر ما دچار آرتروز، بیرون زدگی‌های دیسک و… می‌شویم.

وزنه‌ای که 200 گرم است

نامورآزاد با بیان اینکه تازه‌کارها باید از سختی‌های عروسک‌گردانی شناخت کافی داشته باشند، تصریح کرد: به نظرم مهمترین چیز برای کسی که می‌خواهد عروسک گردانی را انتخاب کند باید ابتدا عشقی که به این کار را دارد مشخص کند زیرا سختی آن واقعا پوست آدم را می‌کند. بعد از آن باید توانایی جسمی خودش را ارزیابی کند. دست ما ممکن است چند ساعت به سمت بالا باشد. عروسک کلا 200 گرم است اما در گذشت زمان وزن آن بیشتر می‌شود تا جایی که انگار وزنه بلند کرده‌اید.

او ادامه داد: جامعه عروسکی کوچک است و همه آدمها چشمشان به کارهای جدید هست. در این حرفه گاهی زد و بند و باند بازی هم دیده می‌شود و ممکن است به تازه‌کارها کمتر کار پیشنهاد شود.

با ثروت و شهرت هم خداحافظی کنید!/به دنبال شهرت نبودم

این عروسک گردان با بیان اینکه از ابتدای انتخاب این شغل می‌دانسته که خبری از شهرت یا ثروت در آن نیست، بیان کرد: سال 77 اولین روزی که آقای نصرت‌الله کریمی می‌خواست با من صحبت کند، گفت که در این کار هیچکس من را نخواهد شناخت و دیده نخواهم شد. بچه‌های عروسکی اکثرشان خجالتی و عاشق هنر هستند. زمانی که در پشت صحنه قرار می‌گیرند و از طریق عروسک خودشان را نشان می‌دهند، سریعا آدم دیگری می‌شوند.

نامورآزاد با بیان اینکه از کودکی علاقه‌ای به شهرت نداشته گفت: بعد از گذشت 25 سال هنوز روی حرفی که به آقای نصرت الله کریمی زدم هستم. من از بچگی دنبال شناخته شدن نبودم و از شهرت خوشم نمی‌آمد. زیرا آرامش را دوست دارم و فکر می‌کنم زمانی که همه من را بشناسند، آرامشم بهم می‌خورد و دیگر نمی‌توانم به‌راحتی جایی بروم زیرا همه جا شناخته شده هستم و فضای شخصی وجود ندارد.

کیف و کفش هم می‌‎دوزم

او با بیان مشاغلی که در کنار عروسک‌ گردانی انجام می‌دهد، توضیح داد: زمانی که هیچ کاری برایم نیست مجبورم کارهای دیگری کنم. یک مدت که خیلی کم کار شده بودم، کیف و کفش می‌دوختم و در کنار آن به باقی کارهای هنری هم می‌پرداختم.

فقط بیمه تکمیلی داریم

او همچنین با اشاره به اینکه هیچ حمایتی از رشته عروسک گردانی نمی‌شود، گفت: تنها حمایتی که داریم، بیمه تکمیلی است وگرنه هیچ حمایت دیگری نداریم. آدم‌ها هم خیلی رشته عروسکی را نمی‌شناسند و انتظار دارند که با کمترین پول بهترین کار را تحویل بگیرند. بنابراین ما باید به مردم بفهمانیم که نمایش و فیلم عروسکی فقط برای بچه‌ها نیست.

نرگس ذکایی