علی بحرینی در گفتگو با پلاتو هنر:

معیاری برای ماندگاری یک ترانه وجود ندارد/ گرفتار شعارزدگی شده‌ایم

به گزارش پلاتو هنر، علی بحرینی ترانه‌سرا و فیلمنامه نویس و روزنامه‌نگار متولد مهر ماه 1353 در تهران است.

این ترانه‌سرا درباره وضعیت ترانه و ترانه‌سرایی در گفتگو با پلاتو هنر توضیح داد: در بازار موسیقی ایران در حال حاضر ما بیشتر با انبوهی از کلمات روبه‌رو هستیم. تمایل تهیه‌کنندگان و برگزارکنندگان کنسرت باعث شده شاهد یک دگردیسی بسیار بزرگ باشیم. در تعریف رسمی به آنچه می‌شنویم ترانه گفته می‌شود ولی در حال حاضر آنچه می‌شنویم صرفا کلمات و جملاتی هستند که مخاطب به آنها روی خوش نشان می‌دهد.

او ادامه داد: با توجه به این شرایط وضعیت ترانه به خطر افتاده و تسلیم این جریان شده است. تعداد ترانه‌سراها و ترانه سرایی در ایران رو به افول است. جامعه ترانه‌سرایی در حالت عمومی در ایران کم کار شده و تماشاگر این نمایش جدید است. در این نمایش آهنگساز و خواننده از میان واژه های جذاب، چینش کلمات را انجام می‌دهد و در تعامل با وزارت ارشاد به مجوز می رسند و در کنسرت ها هم به اجرا می‌گذارند.

در موسیقی پاپ اجراهای صحنهای از وجه هنری و فرهنگی فاصله گرفته‌اند

بحرینی درباره چگونگی اجراهای صحنه‌ای عنوان کرد: حداقل در موسیقی پاپ اجراهای صحنه‌ای از وجه هنری و فرهنگی به شدت فاصله گرفته‌اند و یک حرکت تجاری پیدا کرده است. بیشتر از آن چیزی که لازم باشد یک چرخه مالی بسیار وسیع ایجاد شده‌است. کنسرت‌ها در بیشترین فاصله ممکن با هنر قرار گرفته‌اند.

گذر زمان ماندگاری یک ترانه را مشخص می‌کند

این هنرمند درباره ویژگی‌های یک ترانه برای ماندگاری مطرح کرد: تعریف ما از ترانه ماندگار کار را برای ما دشوار می‌کند. اگر اینگونه بگوییم که ترانه برای ماندگاری باید یک سری ویژگی داشته باشد، اشتباه است. در این شرایط ما با انبوهی از ترانه مواجه می‌شویم که ویژگی های لازم را ندارند ولی ماندگار شده‌اند و بالعکس با یک سری ترانه مواجه می‌شویم که این ویژگی ها را دارند ولی ماندگار نشده‌اند. باور دارم عملا چیزی به نام تولید و یا سرودن ترانه ماندگار وجود ندارد. با این توصیفات فقط زمان خود را هدر می‌دهیم و به نتیجه مطلوبی نخواهیم رسید.

او در ادامه گفت: در گذر زمان مشخص می‌شود که یک ترانه ماندگار می شود و یا خیر. ما نمی توانیم ویژگی های مشترکی بین ترانه های ماندگار پیدا کنیم و برای ترانه تاریخ ماندگاری در نظر بگیریم. مشخص است که یک سری ترانه با محتوای مزخرف ماندگار شده‌اند که حتی ممکن است آنها به سخره گرفته شوند ولی نمی‌توان منکر ماندگاری آن ترانه ها شد‌. در این خصوص هیچ فرمولی وجود ندارد. اینکه بگوییم یک ترانه برای ماندگاری حتما باید حرف خاصی برای گفتن داشته باشد، درست نیست.

هزاران ترانه فاقد هیچ شاخصه ادبی ماندگار شده‌اند

او تاکید کرد: متاسفانه هزاران ترانه با ویژگی های مطلوب ماندگار نشده‌اند. هزاران ترانه دست و پاشکسته و معیوب هم وجود دارند که فاقد هیچ ویژگی و شاخصه ادبی، فرهنگی و هنری ماندگار شده‌اند. باور دارم باید از این فضا خارج شد و تنها وظیفه خود را انجام دهیم. کارمان را تمیز، درست، شیک، عاقلانه پیش ببریم و اجازه بدهیم زمان در مورد ماندگاری ترانه ما تصمیم بگیرد. ما عملا آنقدر توانا نیستیم که ترانه ای بنویسیم و نقشه راه برایش تعیین کنیم که در آینده ماندگار شود.

ترانه مثبت عاشقانه را ترجیح می‌دهم

این ترانه سرا درباره ژانر مورد علاقه‌اش عنوان کرد: همیشه برای نوشتن، ترانه مثبت عاشقانه را ترجیح می‌دهم. برای گوش دادن به ترانه غمگین هم علاقه دارم ولی برای نوشتن ترجیح می‌دهم ترانه سالم دارای چارچوب مثبت عاشقانه بنویسم. همیشه سعی داشتم به سمت ترانه‌های پیچیده و عمیق نروم و یک کار ساده در حد مقبول انجام دهم.

در ترانه سرایی دچار شعارزدگی شده‌ایم

این هنرمند تصریح کرد: درک من از شرایط ترانه همیشه این بوده است که ما درگیر شعارزدگی شده‌ایم. شعارها ترانه را از پا درآورده است. تحلیل های بی دلیل ما درباره ترانه مسئولیت ما را سنگین کرده‌ است. باور دارم در این مورد بسیار سخت گرفته‌ایم که همین سخت گیری ها ترانه را از پا درآورده است. تا اواخر دهه ۸۰ ترانه های ساده ای داشتیم که زیر تیغ بوده‌اند و به جانشان افتادیم. اکنون بعد از یک دهه در تلاش هستیم که به همان ترانه ها بازگردیم و حاضر هستیم همان ترانه‌های قدیمی را روی چشم خود بگذاریم‌ و این موضوع دردناک است.

تا به امروز خودم را به هیچ کاری سنجاق نکرده ام

این ترانه سرا تصریح کرد: در این سال‌ها من زیاد روی وجه ترانه سرایی خود کار نکرده ام. در حقیقت خودم را به هیچ کاری سنجاق نکرده‌ام که بخواهند من را با آن اثر بشناسند. تا به امروز بسیاری از آثاری که برای چاوشی، علیزاده و گرشا رضایی، امیرعباس گلاب و… نوشته‌ام، هنوز جذابیت خود را دارند. این در صورتی است که من هیچوقت قصد نداشته‌ام خودم را با ترانه هایم معرفی کنم‌. یک سری کار نوشته‌ام که توسط هنرمندان مطرحی اجرا شده‌ است که شنیده شده‌اند. در عالم ترانه‌سرایی ادعایی در این مورد ندارم که بخواهم با ترانه سرایی جهان را تغییر بدهم اما خوشبختانه در ظرفیت موسیقی و در اندازه خود سلیقه مخاطب را به خوبی شناخته‌ام.

نسل جدید با سلیقه موسیقایی متفاوت ترانه های ماندگار گذشته را اصلا نمی‌پذیرد

بحرینی با توجه به تغییر ذائقه و سلیقه هنری نسل جدید توضیح داد: ما به عنوان ترانه سرا نمی‌توانیم تعیین کنیم ترانه‌ای ماندگار می‌شود یا خیر. چون در آینده با نسل های جدید با ذائقه های جدید و متفاوت مواجه می‌شویم که طبیعتا آن نسل ترانه های ماندگار را اصلا نمی‌پذیرد. در مملکت ما ترانه بیان مستقیم ادبیات با لحن عمومی کلمات است. همان گونه که حرف می‌زنیم دوست داریم به صورت محاوره ترانه بنویسیم و بشنویم‌. همان طور که لحن و شیوه گفتگو ما متفاوت شده تغییر در ترانه هم اتفاق افتاده است.

او افزود: زمینه پذیرش این تغییر سخت است. ما مردمی پرمدعا داریم. گمان می‌کنیم اگر بار ترانه را سنگین تر کنیم، آدم های باسوادتری به نظر می‌آییم. در صورتی که تنها یک سری شعار داده‌ایم و پیش تر فرصت های خود را در سرودن ترانه های محاوره‌ای از دست داده‌ایم. در همین راستا و با این شرایط که مخاطب مهم‌ترین رکن شده‌اند. ترانه سراها یا کنار کشیده اند و یا تسلیم این جریان شده‌اند.

خواندن اثری که همزمان می‌شنوی حس لذت‌بخشی است

این هنرمند درباره نقش چاپ ترانه در تاثیرگذاری ترانه ها مطرح کرد: نوشتن ترانه و انتشار آن‌ها در صفحات مجازی بسیار کمک می‌کند. اینکه آن‌چیزی که می شنوی را همزمان بخوانی حس شیرین و لذت‌بخشی است‌. در غیر این صورت چاپ به معنی مجله هیچ تاثیری در تاثیرگذاری یک ترانه ندارد. در مقوله چاپ اگر آثار قابل توجه تمیز و سالم چاپ شوند و اگر کنار هم قرار بگیرند، می توانند یک منبع الهام بخش برای کسانی باشد که می‌خواهند ترانه سرایی را به صورت جدی شروع کنند و ادامه دهند و از آن مجموعه ترانه برای آموزش استفاده کنند ولی برای مخاطب تنها یک لذت آنی دارد و سطح عمومی را در ترانه سرایی ارتقا نمی‌دهد.

در ترانه های من هیچ‌گونه درامی وجود ندارد

این ترانه‌سرا عنوان کرد: در ترانه های من هیچ‌گونه درامی وجود ندارد. تنها از یک سری لحظات و موقعیت ها استفاده کرده‌ام و ترانه نوشتم. هیچ کدام از آنها قصه‌ای ندارند. خیلی سعی داشته‌ام در ترانه هایم از عنصر هیجان استفاده کنم برای مردمی که بیشتر فصل اجتماعی و سلیقه شان مورد پسند خودم هستند تا حرف هایشان، تکه کلامشان و شیوه عشق ورزی آنها را در زبان امروزی به ترانه های خودم بیاورم و نه آنچه را که در جامعه می گذرد را به ترانه هایم منتقل کنم.

ترانه‌سرایی و فیلم‌نامه نویسی برایم دو مسیر جداگانه هستند

علی بحرینی در پایان تصریح کرد: در این سال‌ها قطعا نه ترانه‌هایم به فیلمنامه هایم راه پیدا کرده‌اند و نه آنچه برای فیلمنامه ام در نظر گرفته‌ام وارد دنیای ترانه هایم شده است‌. این دو حوزه برای من در دو مسیر جداگانه پیش می‌رود. قطعا هرکسی که هم ترانه می‌نویسد هم فیلمنامه نویس است سعی دارد این دو بر همدیگر موثر باشند که در این صورت یک جاهایی منجر به دروغ می‌شود ولی من تا به امروز بر اساس هیچ فیلمی و حتی هیچ اتفاقی از زندگی شخصی‌ام ترانه‌ای ننوشته‌ام.

سمیرا اسدیان

بیشتر بخوانید:

ترانه های امروزی تناقض معنایی و ادبی دارند

هدف ترانه‌های امروزی جذب گیشه و درآمدزایی است

https://didhonar.ir/?p=34920