به گزارش پلاتو هنر، مرشد محسن میرزاعلی، نقال، پرده‌خوان و تعزیه‌خوان اهل بیت از شش ماهگی تعزیه را به همراه پدر و پدربزرگانش آغاز کرده است.
مرشد میرزاعلی در گفتگو با پلاتو هنر با اشاره به مفهوم نقالی و نقال توضیح داد: نقل یعنی گفتن و نقالی یعنی گفتنی که توام با هنر و نمایش، بدن، آواز و شعر است. نقال کسی است که به این حالات تسلط دارد و دارای حافظه و قدرت بیان است. نقال باید بداهه گوی خوبی داشته باشد زیرا رکن‌های اصلی نقالی همین مواردی که گفتم هستند.
برای نقالی به یک جلیقه و صندلی نیاز است
مرشد میرزاعلی با اشاره به اینکه نقال باید چه ابزاری داشته باشد تا مخاطب او را همراهی کند، گفت: برعکس باور خیلی‌ها نقالی اصلا نیازی به دکور ندارد. نقالی هنری ایرانی و بسیار ساده است. تنها ابزار مورد نیاز یک جلیقه، عصا و کلاه هستند. علاوه بر همه اینها یک صندلی یا یک چهارپایه مورد نیاز است. یک نقال باید حتما یک صندلی داشته باشد و روی صندلی بنشیند و اصطلاحا «فتح بسم اله» کند. یک نقال باید کارش را با نام خدا آغاز کند. حتی در کتاب بزرگی چون شاهنامه، ابتدای آن با نام خدا شروع شده است.
فتح بسم اله فراموش نشود
او ادامه داد: ما ابیاتی داریم که نقال می‌تواند برای شروع و «فتح بسم اله» از آن‌ها استفاده کند. اگر نقال به شاهنامه تبحر داشته باشد، می‌تواند از اشعاری که در شاهنامه وجود دارد استفاده کند که البته دستگاه‌های آوازی خودش را نیاز دارد. اگر می‌خواهد از ابیات مذهبی استفاده کند هم باز باید آواز و دستگاه مخصوص را یاد بگیرد.
پرونده نقالان کهن کسوت ما بسته شده است
این نقال ادامه داد: شیوه نقالی امروز ما به شیوه دو اسطوره نقالی ایران یعنی مرشد ولی‌الله ترابی و مرشد سید مصطفی سعیدی که اهل بروجرد بود برگشته است. این عزیزان نیز از قدمای خودشان این شیوه را آموخته بودند و اجرا می‌کردند. گرچه می‌شود گفت که پرونده نقالان کهن کسوت ما بسته شده است. این دو اسطوره در نقالی‌هایشان پندیات می‌خواندند. یعنی نقالی که می‌خواهد نقلی را آغاز کند باید پندی را بخواند که مرتبط با آن داستان باشد.
مرشد میرزاعلی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به تفاوت نقالی با پرده‌خوانی و شاهنامه‌خوانی توضیح داد: نقال کسی است که نقل را می‌گوید و بازی می‌کند. نوع بازی، نوع بیان و نوع فضاسازی نقالی را مشخص می‌کند. مهم‌ترین ویژگی نقالی این است که نقال آنچه که می‌خواهد به مخاطب بگوید را در ذهن خودش ببیند و باور داشته باشد. اگر خودش نتواند آن را ببیند نمی‌تواند چیزی به مخاطب منتقل کند.
پرده‌خوانی چیست؟
او ادامه داد: ساختار پرده‌خوانی بر دو رکنِ «پرده» و «پرده‌خوان»، استوار است. پرده پارچه‌ای است که رویدادها روی آن نقاشی شده و پرده‌خوان کسی است که با احترام و با صدایی رسا و آهنگین و معمولا با کمک یک چوب دستی شروع به روایت داستان‌ها می‌کند.
شاهنامه‌خوانی چگونه است؟
میرزاعلی با اشاره به توضیح شاهنامه خوانی گفت: در شاهنامه‌خوانی قصه‌خوان، شاهنامه را باز می‌کند و با آواز و گویشی خاص و حتی گاهی با نقل موسیقیایی با استفاده از ساز به صورت نشسته از روی کتاب می‌خواند.
او در پایان سخنانش تصریح کرد: هنر نقالی، هنری است که قدمت سه تا چهارهزار ساله دارد و این ظرفیت را دارد که هر موضوعی را با هنر نقالی ارائه بدهیم.
