در پلاتو هنر تلاش خواهیم کرد تا به جوانب و حوزه‌های مختلف فعال در سینما بپردازیم. یکی از حوزه‌های مهم و تاثیرگذار سینما، مستند است. در این مطلب به معرفی مستند «ماراتن به سوی خط باریک قرمز» کتایون جهانگیری خواهیم پرداخت.
معرفی مستند «ماراتن به سوی خط باریک قرمز»
کتایون جهانگیری نویسنده، کارگردان، تهیه کننده و مستندساز ایرانی است که ازجمله کارهای وی می‌توان به «زیر این چتر باران می بارد»، «پناه جان» و «ماراتن به سوی خط باریک قرمز» اشاره کرد.
«ماراتن به سوی خط باریک قرمز» 34 دقیقه ای که در بخش مستندهای کوتاه بخش مسابقه ملی شانزدهمین جشنواره بین المللی «سینما حقیقت» حضور داشت، در ارتباط با نجات فُک خزری است و به فعالیت هایی می پردازد که در ایران توسط موسسه امداد و نجات این فک ها در جریان است.
داستان این مستند از مرگ و میری که اتفاق افتاده است و جستجوی دلیل آن آغاز می شود. سال‌هاست فُک خزری در خطر جدی انقراض است و نامش در فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت قرار گرفته است، ولی گروه‌های حفاظت از فک می‌کوشند راهی برای نجات این گونه منحصربه‌فرد بیابند. این مستند نگاهی به فعالیت‌های این افراد برای کاهش مشکلات و مرگ‌ومیر فک‌ها می‌اندازد.
جهانگیری که پیشتر کارهایی درباره حیوانات تولید کرده درباره دلیل پرداختن به چنین موضوعی توضیح داده است که قبلا دو مجموعه در مورد نجات حیوانات کار کرده بود. فک ها جزو گونه های در معرض انقراض قرار دارند و به همین دلیل سراغ آن رفته است. در این مستند نشان داده می شود که جمعیت فک ها در سال‌های اخیر به شدت کاهش یافته است.
در همان زمان عده ای نسبت به اسم این مستند سوال‌هایی را مطرح کردند که یکی از آن‌ها شباهت اسم این اثر با مستند «خط باریک قرمز» به کارگردانی فرزاد خوشدست بود که کتایون جهانگیری در توضیح این موضوع بیان کرد: «کتابی با عنوان «لیست قرمز انقراض» برای حیواناتی که در معرض انقراض قرار دارند، منتشر می شود و فک در این لیست رفته است و در حقیقت زندگی این گونه حیوانی یک حرکت مدام به سمت انقراض است. این حیوان اسمش در آن کتابچه رفته است و من آن لیست را مانند مرزی دیدم که حیوان وقتی از آن عبور می کند به عنوان در خطر انقراض محسوب می شود و این حرکت مداومش مانند یک ماراتن دائمی است که نسل به نسل جلو می رود و کمتر می شود.»
محمد احسان مفیدی کیا در یادداشتی درباره این مستند نوشته است: «فک‌های خزر یکی از گونه‌های در معرض انقراض حوزه دریای خزر هستند که بنا به دلایلی شمار تلفاتشان شتاب گرفته و همین موجب نگرانی و حساسیت فعالان محیط زیست شده است، به ویژه سمن‌هایی که به طور خاص بر حفظ و حمایت از فوک‌های خزر متمرکز شده‌اند. مستند کوتاه «ماراتن به سوی خط باریک قرمز» ساخته کتایون جهانگیری، روایت همراهی با دلسوزان زیست بوم ایران است در جهت تلاش برای فهم علل شیب تند نابودی یکی از خاص‌ترین آبزیان دریای خزر و البته ارائه راهکارها و فرهنگ‌سازی در جوامع محلی برای نجات این گونه‌ی ارزشمند.
برخورد با کشتی‌های یخ شکن، آلودگی‌های زیست محیطی، پساب صنعتی و فاضلاب شهری که در دریا رها می‌شوند و دیگر تهدیدات که از سوی تمای کشورهای حوزه‌ی خزر صورت می‌گیرند، هر کدام می‌تواند عامل تلفات فوک خزری ایران باشد و گروه‌های حفاظتی در پی فهم علت واقعی این مسئله‌اند. از دلایل اهمیت این فعالیت یکی اینکه فعالان بین المللی برای حمایت از فوک‌ها خود را به ایران رسانده‌اند و در تلاشند تا به گروه‌های مستقل ایرانی و هر که دلش برای گونه‌های جانوری می‌تپد دست یاری رسانند.
جهانگیری که پیش از این با تهیه‌کنندگی و کارگردانی سری مستند «پناه جان» علاقه و اهتمام خود در حوزه حیات وحش را به نمایش گذاشته بود، یک بار دیگر در یک مستند سی و چند دقیقه‌ای و با همراهی چند فعال دلسوز محیط زیست به دغدغه‌‌اش و به وظیفه ذاتی مستند که آگاهی بخشی باشد، پرداخته است. ما هم مثل او امیدواریم که چنین تولیداتی افزایش یابد تا بتواند منجر به حرکت‌های اجتماعی و قدمی مثبت در راستای حفظ محیط زیست ایران عزیزمان شود.»
در شانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» دومین جایزه ویژه دبیر جشنواره به کتایون جهانگیری برای مستند «ماراتن به سوی خط باریک قرمز» اهدا شد.
عوامل این مستند عبارتند از تهیه کننده و کارگردان: کتایون جهانگیری، تدوینگر: درسا جهانگیری، تصویر بردار: محمدرضا کیوانفر، حمیدرضا کیوانفر، احسان طاهری، درسا جهانگیری، پژوهشگر و نویسنده: کتایون جهانگیری، صداگذار: درسا جهانگیری.
