به گزارش پلاتو هنر، سی‌‌ام خرداد زادروز عزت الله انتظامی است که بسیاری آن را آقای بازیگر می‌دانند.
عزت الله انتظامی هنرمند نام آشنایی است که ازجمله برجسته‌ترین کارهای او می‌توان به فیلم‌های «گاو» ساخته داریوش مهرجویی، «آقای هالو» به کارگردانی مهرجویی، «ستارخان» ساخته علی حاتمی، «حاجی واشنگتن» ساخته علی حاتمی، «ناصرالدین شاه آکتور سینما» به کارگردانی محسن مخملباف، «روز واقعه» ساخته شهرام اسدی، «آتش سبز» به کارگردانی محمدرضا اصلانی و سریال به یادماندنی «هزار دستان» علی حاتمی اشاره کرد.
انتظامی ۳۰ خرداد ۱۳۰۳ در سنگلج تهران به دنیا آمد و فعالیت هنری خود را با نمایش‌های تئاتر آغاز کرد. آقای بازیگر در همان سال‌های ابتدایی زندگی هنری‌اش به آلمان سفر کرد و در یک مدرسه شبانه آموزش سینما در شهر هانوفر مشغول به تحصیل شد.
عزت الله انتظامی ابتدا کار خود را با پیش پرده خوانی تئاتر دنبال می‌کرد و در سال ۱۳۲۰ اولین نمایش حرفه‌ای خود را به نام «اولتیماتوم» در لاله زار اجرا کرد و تا سال ۱۳۲۶ در ده‌ها نمایش تئاتر حضور داشت.
اولین حضور آقای بازیگر در سینما به سال ۱۳۲۸ و نقش آفرینی در فیلم «واریته بهاری» ساخته پرویز خطیبی باز می‌گردد. همچنین در فیلم «مردی که رنج می‌برد» نیز به عنوان دوبلور حضور داشت. درنهایت هنرنمایی در فیلم «گاو» به کارگردانی داریوش مهرجویی بود که باعث بهتر و بیشتر دیده شدن انتظامی شد. در «گاو» که برگرفته از کتاب «عزاداران بیل» غلامحسین ساعدی بود، هنرمندانی چون عزت الله انتظامی، جعفر والی، علی نصیریان، جمشید مشایخی و مهتاج نجومی حضور داشتند. این فیلم تا کنون سه بار با رای منتقدان به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای ایران انتخاب شده است.
عزت الله انتظامی در دومین همکاری خود با داریوش مهرجویی نقش‌های آقای محمدپور و فتح‌الله خان را در فیلم «آقای هالو» برعهده داشت. همچنین در سال ۱۳۵۱ و برای سومین بار جلوی دوربین داریوش مهرجویی قرار گرفت و نقش تیت‌الله خان را در فیلم «پستچی» بازی کرد. دقیقا در همان سال بود که در فیلم «صادق کُرده» برای اولین بار جلوی دوربین ناصر تقوایی قرار گرفت.
عزت الله انتظامی که روزهای پر فروغ خود را پشت سر می‌گذاشت، در سال ۱۳۵۲ اولین همکاری خود با علی حاتمی در فیلم «ستارخان» و ایفای نقش حیدرخان عمو اوغلی را تجربه کرد.
یکی دیگر از نقش آفرینی‌های انتظامی مربوط به سال ۱۳۵۷ و همکاری دیگری با داریوش مهرجویی در فیلم «دایره مینا» بود که عزت الله انتظامی در این فیلم در نقش یک دلال خون حضور پیدا کرد. تنها دو سال بعد در همکاری دیگری با مهرجویی برای فیلم «مدرسه‌ای که می‌رفتیم» به ایفای نقش پرداخت.
سال ۱۳۶۱ نوبت به نقش آفرینی او در یکی از ماندگارترین نقش‌هایش رسیده. او در این سال برای بازی در فیلم «حاجی واشنگتن» جلوی دوربین علی حاتمی قرار گرفت. تنها دو سال بعد و در سال ۱۳۶۳ انتظامی در یکی از مهم‌ترین فیلم‌های آن دوران حاضر شد. آقای بازیگر این بار برای بازی در فیلم «کمال الملک» با علی حاتمی همکاری کرد و در نقش ناصرالدین شاه حاضر شد.
یکی دیگر از شاهکارهای انتظامی در یک همکاری دیگر با داریوش مهرجویی و بازی در فیلم «اجاره نشین ها» در نقش عباس آقا اتفاق افتاد.
در سال ۱۳۶۸ بود که عزت الله انتظامی در فیلم «هامون» بازی کرد. او در این فیلم که ساخته داریوش مهرجویی بود و یکی از معروف‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران است، با خسرو شکیبایی و بیتا فرهی همبازی بود.
برخی از جوایز و افتخارات عزت الله انتظامی
عزت الله انتظامی اولین جایزه‌اش را در سال ۱۳۴۹ برای بازی در فیلم «آقای هالو» از جشنواره سینمایی سپاس دریافت کرد.
در سال ۱۹۷۱ جایزه هوگو نقره‌ای بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای فیلم «گاو» از جشنواره بین المللی فیلم شیکاگو دریافت کرد.
در سال ۱۳۶۵ برای بازی در فیلم «اجاره نشین‌ها» نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد بود که برنده نشد. دو سال بعد اما برای بازی در «گراند سینما» این جایزه را از آن خود کرد.
در سال ۱۳۶۸ برای بازی در فیلم «هامون» نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل شد.
در سال ۱۹۹۱ جایزه ویژه هیئت داوران بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای فیلم «گاو» در جشنواره سه قاره دریافت کرد.
در سال ۱۳۷۰ برای بازی در دو فیلم «خانه خلوت» و «ناصرالدین شاه اکتور سینما» لوح تقدیر بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فجر را دریافت کرد.
در سال ۱۳۷۲ برای بازی در «روز فرشته» سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را دریافت کرد.
در سال ۱۳۸۰ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای بازی در فیلم «خانه‌ای روی آب» دریافت کرد.
در سال ۱۳۸۲ برای بازی در فیلم «گاو خونی» به عنوان بهترین بازیگر نقش مکمل مرد بخش بین المللی جشنواره فجر انتخاب شد.
در سال ۲۰۰۸ آخرین جایزه بین المللی‌اش را با عنوان بهترین بازیگر نقش مکمل مرد از جشنواره فیلم بیروت برای بازی در فیلم «شب» کسب کرد.
برخی از دیالوگ‌های معروف عزت الله انتظامی
یکی از معروف‌ترین دیالوگ‌های به جا مانده از انتظامی مربوط به فیلم «حاجی واشنگتن» است که در آن حاجی واشنگتن می‌گوید: فکر و ذکرمان شد کسب آبرو. چه آبرویی. مملکت رو تعطیل کنین دارالایتام دایر کنین درست‌تره. مردم نان شب ندارند. شراب از فرانسه می‌آید. قحطی است. دوا نیست. مرض بیداد می‌کند. نفوس حق‌النفس می‌دهند. باران رحمت از دولتی سر قبله عالم است و سیل و زلزله از معصیت مردم. میرغضب بیشتر داریم تا سلمانی. ریخت مردم از آدمیزاد برگشته. سالک بر پیشانی همه مهر نکبت زده. چشم‌ها خمار از تراخم است. چهره‌ها تکیده از تریاک. اون چهار تا آب انبار عهد شاه عباس هم آبش کرم گذاشته.
در فیلم «روسری آبی» رخشان بنی اعتماد، رسول رحمانی می‌گوید: رسول رحمانی امروز مرد. اینکه اینجا ایستاده، می‌خواد با نوبر کردانی، دختر غربتی پاپتی بی کس و کار، بمونه تا بمیره.. خوشبختی اون چیزی نیست که هر کسی از بیرون ببینه. خوشبختی تو دل آدمه. دل که خوش باشه، خوشبختی.
در فیلم «ناصرالدین شاه آکتور سینما» ناصرالدین شاه می‌گوید: آخر چرا گاو؟ کجای ما به گاو می‌رود؟ عکاسباشی: اگر حس بگیرید همه جایتان. این درس اول بازیگری است.
