به گزارش پلاتو هنر، علی آبان استاد دانشگاه، منتقد ادبی و هنری طی سلسله یادداشت‌هایی به بررسی فیلم «برادران لیلا» ساخته سعید روستایی پرداخته است.
سومین بخش این یادداشت به شرح زیر است:
«پس از نگاهی کوتاه به دو ضلع تاریخی و سیاسی، به ضلع سوم؛ یعنی ضلع اجتماعی این فیلم اشاره ای می شود.
یادآور می شود که هر تم اجتماعی الزاماً، سیاسی نیست. حتی تم های عاشقانه می توانند اجتماعی باشند؛ به این دلیل که تمامی موضوعات که در جامعه جریان دارند، بعد اجتماعی می گیرند و هر موضوع اجتماعی نیز تکثر پذیر است و دارای لایه ها و خرده موضوعاتی است که نهایتاً از یک آبشخور جاری شده اند.
فیلم «برادران لیلا» از نظر دوربین فکری روستایی، در محدوده فیلم «ابد و یک روز» اوست. جامعه روستایی در «ابد و یک روز» و «برادران لیلا»، جامعه ای تیره، نگون بخت، اندوهناک و سیاه است. این زاویه دید، تلفیقی از سه مکتب رئالیسم، رمانتی سیسم و به ویژه ناتورالیسم است. همان نگاه و نگرشی که سینمای روشنفکری و موج نوی ایران از شهید ثالث گرفته تا ابراهیم گلستان و کیمیایی و نصیب نصیبی و پرویز کیمیاوی و مهرجویی تا محسن مخملباف در فیلم های نیمه دوم فیلمسازی خود به جامعه داشت. زوم کردن بر سیاهی ها و تیره بختی ها و زخم های ناسور جامعه و سلب هر گونه امید و خوش بینی مخاطب و از جانبی بیان جمله هایی خوشایند انسان های تیره بخت که امروزه هشتاد درصد مردم را دربرمی گیرد.
یکی از دلایل جلب مخاطب فیلم های روستایی و روستایی اندیشان، همزات‌پنداری درصد بالای مخاطب جامعه ماست. مردم کشور ما گذشته تا امروز به دلایل مصیبت های تاریخی و اجتماعی و سیاسی، بین گریه و خنده معلقند. با یک دست بشکن می زنند و با دستی دیگر بر سر و سینه. هم اشک آوران را دوست دارند و هم شادی آوران را. به همین جهت فیلم های کمدی در حد خوب یا بد و سخیف خوب می فروشد و برنامه های سبک و بی مایه تلویزیونی خوب دیده می شود و از سوی دیگر، فیلم های درام و غصه محور بیش تر مورد توجه گیشه ها قرار می گیرد.
جای تعجب نیست که سینمای روشنفکری و اندیشه محور به افول گراییده است. جای تعجب نیست که مردم عموما با برنامه های سرگرمی و سهل الهضم خوش ترند. گویی سیاست تمام سیاستمداران مشترکاً، خنثی کردن و شیء نمایی و رمندگی از تفکر و اندیشیدن و در نهایت هیچ انگاری انسان به خود و جهان است.
مردم به ویژه کشور ما، یا می خواهند با دیدن کمدی، غم هایشان را برای دو ساعت فراموش کنند یا با فیلمی بگریند تا از غصه و بغض خفه کننده آزاد شوند.
سینمای روستایی نه مطلقاً سینمای روشنفکری است نه سینمای اندیشه و آزاد و نه یک سینمای ارزشی، بلکه سینمای اجتماعی است با نگاهی به یکی از چند سینمای اشاره شده. اما روستایی با سه فیلم خود نشان داد که سینماگری جامعه گراست و جامعه او ، جامعه ای عام است نه خاص. او دنبال رضایت مشتری است نه دنبال خوراک فکری و راهنمودی جهت برون رفت از بندها و بحران ها. چون برای نیل به نقطه اجتهادی فکری و نگرشی چه در جامعه و چه سینما باید مسافت ها طی کند. البته جوان بودن او در کارهای هنری، یک امتیاز برای اوست که بتواند جسورانه حرف بزند و بسازد. جسارت تا زمانی از آدمی سر می زند که به محتاطی نرسیده باشد. احتیاط شرط عقل است و هر چه عاقل تر، محتاط تر. چه بهتر که اهالی هنر و قلم همواره از عقل معاش اندیش ِ زبون ساز دور باشند.
در مجموع آقای روستایی در ژانر درام متمایل به کمدی از نوع اجتماعی در فیلم «برادران لیلا» یک گزارشگر هنرمندی است که با درک معضلات و مشکلات جامعه و نگاه روز و تازه مثل پدرسالاری، پیشقراولی زن در زندگی امروز، بیان ناهنجاری های اخلاقی و اجتماعی با استخدام بازیگران پرطرفدار و متن بی محابا توانسته تلنگری بر خمودی سینما و مردم بزند.»
ادامه دارد…
