27 مارچ مصادف با روز جهانی هنر نمایشی است، به این بهانه آثاری برای دوستداران این هنر معرفی میکنیم.
- پس از تمرین
بازیگران : ارلاند یوزفسون، اینگرید تولین، لنا اولین و برتیل گوو.
کارگردان : اینگمار برگمان،فیلمنامه‌نویس : اینگمار برگمان، فیلمبردار : سون نیکویست،
محصول : یورن دونر
سال تولید : ۱۹۸۳
کشور تولیدکننده : سوئد
زمان : ۷۲ دقیقه
درباره فیلم :
فیلم «پس از تمرین» فیلم تلویزیونی است که برگمان یک سال پس از «فانی و الکساندر» که به ادعای خود او قرار بود آخرین فیلمش باشد، ساخته است.
قصه فیلم درباره کارگردان سالخورده تئاتر هنریک ووگلر (ارلند جوزفسون) است که پس از تمرین نمایش خود، دوره سنتی آرامش را می گذراند، جایی که به این فکر می کند که چگونه با تولید نمایشنامه رویایی خود پیشرفت کند. هنگامی که یکی از بازیگران او به نام آنا اگرمن (لنا اولین) برای یافتن او در آنجا برمی گردد، درگیر رابطه می شوند.
این فیلم ادای دینی است به تئاتر. تمام فیلم در یک صحنه نمایش به صورت ثابت می‌گذرد و حول برخوردهای سه شخصیت (با سه بازی خیره کننده) پیش می‌رود. به‌رغم این که ظاهرا پشت صحنه یک نمایش را شاهدیم، حرکت‌ها و رفتارها آشکارا خود برازنده یک اجرای بی‌نقص هستند.
کارگردان چیره دست سوئدی، رابطه و تمایل پیچیده زن و مرد را به طرز درخشانی تحلیل می کند و ما را بیش از هر زمان دیگری نسبت به پیامدهای تلخ و شیرین عشق انسانی متوجه می سازد. او مثل دیگر آثار خود با نماهای نزدیک از چهره های شخصیت ها این پیچیدگی را نشان می دهد و بار احساسی درام را تقویت می کند.
علیرغم اینکه این فیلم برای تلویزیون ساخته شده است، اما از نظر لحن و داستان گویی بسیار شبیه به صحنه تئاتر است. فیلم «پس از تمرین» یک فیلم خوب درباره گذشته، پیری، پشیمانی و عشق است. این فیلم سرشار از احساسات است و دارای سه شخصیت است که بسیار واقعی به نظر می رسند. این واقعی بودن، گواهی بر مهارت برگمان است که توانسته در زمان هفتاد دقیقه چنین داستانی را خلق کند.
- نیویورک، جز به کل
بازیگران : فیلیپ سیمور هافمن، سامانتا مورتون، میشل ویلیامز، کاترین کینر امیلی واتسون، دایان ویست، جنیفر جیسون لی، هوپ دیویس گراویس، سدی گلدشتاین و تام نونان.
نویسندگی و کارگردان : چارلی کافمن، فیلمبردار: فردریک المز، موسیقی: جان بریون، تدوین: رلبرت فریزن، طراح صحنه : مارک فریدبرگ، تهیه کننده : چارلی کافمن، اسپایک جونز، سیدنی کیمل و آنتونی برگمن، توزیع‌کننده : سونی پیکچرز
سال تولید : 2008
کشور تولیدکننده : آمریکا
زمان: 124 دقیقه
درباره فیلم :
چارلی کافمن، نابغه فیلمنامه نویسی که نویسنده فیلم «درخشش ابدی یک ذهن پاک» است، در اولین تجربه کارگردانی‌اش به سراغ «نیویورک، جز به کل» رفته است.
«نیویورک، جز به کل» داستان کارگردان تئاتر با بازی فراموش‌نشدنی فیلیپ سیمور هافمن است که دچار بحرانی در زندگی می‌شود. او بعد از اینکه جایزه ای را بدست می‌آورد و زنش او را ترک می‌کند؛ سعی به حل کردن این بحران با ساخت یک نمایش تئاتر عظیم با پولی که از این جایزه بدست آورده، می‌کند.
این فیلم درباره مفاهیمی چون عشق، شادی، امید، خیانت، غم، تنهایی و مرگ و اساساً هر عنصری که زندگی تک تک افراد را تشکیل می دهد، است.این فیلم، زندگی، تلاش و همه آن چیزهایی را که انسان در زندگی پشت سر می گذارد را تقریباً شبیه یک نمایشنامه می کند، گویی به صحنه تعلق دارد. فیلم به خوبی نحوه تحقق رویاها و اهداف در زندگی روزمره را به معنای واقعی کلمه نشان می دهد، به گونه ای که باعث می شود در مورد زندگی فکر کرد. هر بار که این فیلم را تماشا می کنید، چیز متفاوتی توجه شما را جلب می کند و شما را در نقطه تحلیل زندگی قرار می دهد. فیلم، کاری می کند تا به انتخاب‌هایتان، طرز فکرتان و ادعاهای شیوه‌ی عملتان در جامعه فکر کنید. این یک اثر هنری زیبا است که به بهترین شکلی که یک فیلم می تواند ارائه دهد، ساخته شده است.
با تماشای این فیلم شگفت انگیز ممکن است کمی گیج شوید، ولیکن باید به فیلم فرصت داد تا راز و قصه خود را توصیف کند. فیلم با اینکه یک روایت غیر خطی دارد اما این نوع روایت، تعمدی از سوی کارگردان است تا مخاطب به درک بهتر از شخصیت و زندگی کادن برسد.
برخی از منتقدان خاطرنشان کرده‌اند که به نظر می‌رسد فیلم از مفهوم وانموده‌ها و وانمود فیلسوف پست مدرنیست ژان بودریار الهام گرفته شده است. گاردین این فیلم را «رمان پست مدرن نهایی» نامیده است.
برخی از تماشاگران فیلم در فضای مجازی اینگونه به درمورد فیلم واکنش نشان دادند :
بعد از این دیگر هیچ فیلمی نمی توانست ساخته شود و من با آن خوب می شدم، یا به تعبیر یکی دیگر خدا را شکر برای چارلی کافمن او یکی از معدود کسانی است که امروز با کسالت واقعی در سینمای آمریکا مبارزه می‌کند، این فیلم زیباست، این فیلمی است که می توانم بارها و بارها تماشا کنم و هر بار چیز جدیدی ببینم. این فیلم بسیار پیچیده و استادانه ساخته شده اما در عین حال صمیمی و تاثیرگذار است، نه تنها یکی از بهترین فیلم‌های دهه، بلکه یکی از بهترین و مرتبط‌ترین آثار یا هنری است که تا به حال چشمان شما را مجذوب کرده است.
هم چنین بایست خاطر نشان کرد که چارلی کافمن برای این فیلم نامزد جایزه نخل طلای جشنواره فیلم کن ۲۰۰۸ و همچنین نامزد جایزه جامعه منتقدان سال ۲۰۰۸ برای بهترین فیلمنامه اصلی شد. علاوه بر این مارک فردبرگ بهترین طراحی صحنه از جامعه منتقدین لس آنجلس، بهترین گروه بازیگری از جایزه گاتام ایندیپندنت، برنده جایزه بهترین فیلم اول و جایزه رابرت آلتمن و همچنین نامزد جایزه بهترین فیلمنامه در مراسم ایندیپندنت اسپرایت فیلم را کسب کرده است.
- بردمن
بازیگران : مایکل کیتون، زک گالیفیاناکیس، ادوارد نورتون، آندره‌آ ریسبرو، ایمی رایان، اما استون، نائومی واتس، مریت ویور و بیل کمپ.
کارگردان : الخاندرو گونسالس اینیاریتو فیلمنامه : الخاندرو گونسالس اینیاریتو، نیکلاس گیاکوبونه، الکساندر دینلاریس، آرماندو بو و فرانک ال. ریدلی، فیلمبردار: امانوئل لوبزکی، موسیقی: آنتونیو سانچز، تدوین: داگلاس کرایز ، طراح صحنه : مارک فریدبرگ، تهیه کننده : الخاندرو گونسالس اینیاریتو، جان لشر، آرنان میلشان و جیمز اسکاچدپول، توزیع‌کننده : فاکس سرچ‌لایت پیکچرز
سال تولید : 2014
کشور تولیدکننده : آمریکا
زمان: 119 دقیقه
درباره فیلم :
«بردمن» یک کمدی سیاه جسورانه درباره یک بازیگر با نقش‌آفرینی چشمگیر مایکل کیتون است که در گذشته برای یک نقش ابرقهرمانی شهرت بالایی داشت اما با گذر زمان، محبوبیت و جایگاه خود در سینما را از دست داد، تا اینکه با یک نمایش تئاتر برادوی، فرصتی برای بازگشت پیدا می‌کند و بازیگران در حال آماده شدن برای افتتاح یک نمایشنامه جدید هستند که قرار است زندگی حرفه ای ریگان (مایکل کیتون) را احیا کنند.
ابتدا باید به فیلمبرداری فوق‌العاده و تدوین هوشمندانه بکارفته اشاره داشت که سبب شده تا کل فیلم شبیه یک پلان به نظر برسد و به مخاطب این امکان را می دهد که کاملا در روایت غوطه ور شود و حس کند در حال تجربه یک اثر نمایشی است و به نوعی فضای تئاتر را می سازد.
این فیلم بحران، دگرگونی، مبارزه با احساسات و استرس های درونی مایکل کیتون است که به خوبی به نمایش درآمده است و به لطف موسیقی‌های قوی، کارگردانی درخشان ایناریتو، نماهای جذاب با فیلمبرداری فوق العاده امانوئل لوبزکی و البته بازی فوق العاده مایکل کیتون، «بردمن» را به یکی از بهترین فیلم های سال 2014 تبدیل کرده است.
اگر منتظر یک فیلم فوق العاده قهرمانانه مثل آثار دی سی و مارول هستید، این چیزی شبیه به آن نیست، «بردمن» یک انتخاب عالی برای دوستداران هنر به خصوص تئاتر است، به این خاطر که «بردمن» درامی با داستان جذاب، نویسندگی عالی و بازیگری خوب خود، تئاتر را به صفحه نمایش و زبان سینما تبدیل می کند و با چنین داستانی جهانی زیبا از همنشینی سینما و تئاتر می سازد.
در آخر باید اشاره کرد که «بردمن» موفق شده در هفتادومین مراسم گلدن گلوب نامزد دریافت ۷ جایزه شد که از این بین مایکل کیتون جایزه بهترین بازیگر مرد و نیز جایزه بهترین فیلمنامه را به‌دست آورد. علاوه بر این در هشتاد و هفتمین دوره جوایز اسکار، بردمن با نامزدی در ۹ بخش، موفق به دریافت چهار جایزه بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه غیراقتباسی و بهترین فیلمبرداری شد.
- سزار باید بمیرد
بازیگران: کوسیمو رگا، سالواتوره استریانو، جیووانی آرکوری، آنتونیو فراسکا
کارگردان: برادران تاویانی، فیلمنامه نویس : پائولو تاویانی و ویتوریو تاویانی، موسیقی: جولیانو تاویانی، فیلمبردار : سیمونه زامپانی، تدوین : روبرتو پرپینیانی، تهیه کننده : گراتسیا ولپی.
سال تولید : 2008
کشور تولیدکننده : ایتالیا
زمان: 76 دقیقه
درباره فیلم :
«سزار باید بمیرد» فیلم ترکیبی از مستند و تئاتر، روایتگر تعدادی زندانی که اکثر آنها بدلیل قاچاق ، عضویت در مافیا و قتل به حبسهای طولانی مدتی گرفتار شده‌اند. این زندانیان علیرغم محافظت زیاد، فرصتی یافته‌اند که تئاتری را بر روی صحنه ببرند و برای تماشاگران خارج از زندان به بازی بپردازند. این نمایشی که زندانیان قرار است اجرا کنند، «ژولیوس سزار» نوشته‌ی «ویلیام شکسپیر» است.
فیلم به صورت سیاه و سفید فیلمبرداری شده و قالب و فضای مستند را به ذهن ما متبادر می کند. ما با زندانیانی نا امید آشنا می‌شویم که با روزمرگی درون زندان درگیر هستند. اما فرصت حضور در یکی از تراژدی‌های شکسپیر ، شرایط را تغییر می دهد و اجرای نمایشنامه دلیلی می شود تا زندانیان قصه فیلم، دچار تغییر در شخصیتشان شود و با این ناکامی و یاس مقابله کنند. آنها با بازی شخصیت‌های نمایشنامه و حضور در فضایی تازه، به انسان‌های بهتری تبدیل می‌شوند.
برادران تاویانی با ساخت چنین اثری از قدرت هنر تئاتر می‌گویند که می تواند زندگی و بینش انسان را تغییر دهد. آنها تفسیری زیبا، متقاعد کننده و خلاقانه از ژولیوس سزار شکسپیر ارائه می دهند، گویی تمام قدرت داستان شکسپیر در این فیلم وجود دارد. هم چنین داستان به شکلی سرراست روایت می‌شود و ما می‌توانیم احساسات واقعی زندانیان را حس کنیم.
باید این نکته را افزود که این فیلم برنده خرس طلای بهترین فیلم از جشنواره بین‌المللی فیلم برلین آلمان در سال ۲۰۱۲ نیز شده است. هم چنین در جشنواره دیوید دی دوناتلوی ایتالیا در سال ۲۰۱۲ جایزه بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین تدوین را دریافت نموده است.
- پرده آخر
بازیگران: فریماه فرجامی، نیکو خردمند، سعید پورصمیمی، داریوش ارجمند، جمشید هاشم‌پور، ماهایا پطروسیان، غلام‌حسین لطفی.
نویسنده و کارگردان: واروژ کریم مسیحی، موسیقی: بابک بیات، فیلمبردار : اصغر رفیعی‌جم، تدوین : واروژ کریم مسیحی، تهیه کننده : مجید مدرسی و محمدمهدی دادگو، توزیع کننده : هدایت‌فیلم.
سال تولید : 1369
کشور تولیدکننده : ایران
زمان: 110 دقیقه
درباره فیلم :
فروغ‌الزمان (فریماه فرجامی) که وارث تمام ثروت همسر صاحب منصب خود به شمار می‌رود پس از مرگ او در شرایط دشواری قرار می‌گیرد. خواهر و برادر همسر او یعنی تاج الملوک و کامران میرزا (داریوش ارجمند و نیکو خردمند) که از مال و مکنت برادر هیچ سهمی نبرده‌اند تلاش می‌کنند با مجنون نشان دادن فروغ‌الزمان او را از سر راه بردارند و ثروت به جا مانده از برادر را تصاحب کنند. برای این کار آنها به سراغ نمایش می‌روند و تعدادی بازیگر تئاتر را به خدمت می‌گیرند.
پرده آخر را شاید بتوان یکی از بهترین نمونه‌های موجود در سینمای ایران شمرد که با بکارگیری هنر تئاتر قصه سینمایی می گوید. درون قصه فیلم گروهی از بازیگران تئاتر به عنوان خدمتکاران خانه، خود را جا می‌زنند و بدون اطلاع از حقیقت ماجرای چنین دعوتی، فروغ‌الزمان را تا مرز جنون پیش می‌برند. فیلم به کمک تئاتر، ترس و بحران درونی برای فروغ‌الزمان ایجاد می کند. درواقع تئاتر زبان سینما می شود و کارگردان دنیای تئاتر را وارد دنیای سینما می کند و همچون در اجرای نمایش، بازیگران تمام ماجراهای داستان را روی صحنه بازی می کنند.
فیلم پرده آخر توانسته هشت سیمرغ بلورین را نیز در نهمین جشنواره فیلم فجر به خود اختصاص دهند. واروژ کریم مسیحی، فریماه فرجامی، نیکو خردمند و سعید پورصمیمی که به ترتیب موفق به دریافت سیمرغ بلورین به عنوان بهترین کارگردان، بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین بازیگر نقش فرعی زن و بهترین بازیگر نقش فرعی مرد شدند، در شاخه‌های دیگری نظیر بهترین فیلمبرداری، بهترین گریم، بهترین صدابرداری و بهترین طراحی صحنه و لباس نیز این فیلم توانسته است سیمرغ بلورین کسب کند.
