به گزارش پلاتو هنر، جشنواره‌های فجر سال‌هاست که به عنوان مهم‌ترین رویدادهای هنری کشور همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه برگزار می شوند. به گفته برخی هنرمندان و برگزارکنندگان، مهم‌ترین هدف و رویکرد این جشنواره‌ها این است که ویترین هنر در یک سال گذشته باشند، یعنی ما با نگاه کردن به آثار این رویدادها می توانیم تحلیلی نسبی درباره تولیدات هنری در یک سال گذشته و روند کیفی این آثار داشته باشیم.
از طرفی در رویدادهای هنری می‌توان نمود اجتماعی یک سال گذشته را در آثار هنری بررسی کرد. یکی از رشته‌های هنری که همواره ارتباط تنگاتنگی با جامعه و مردم داشته است، هنر کارتون و کاریکاتور است. بدین صورت که هنرمندان این حوزه همواره از کاریکاتور برای بیان مطالبات و انتقادات سیاسی، اجتماعی، مدنی و… استفاده می کنند.
جشنواره تجسمی فجر نیز یکی از همین رویدادهای هنری است که امسال پانزدهمین دوره خود را در 8 رشته هنری سپری می‌کند. بخش کارتون و کاریکاتور این جشنواره امسال به صورت کیوریتوریال توسط سیدمسعود شجاعی طباطبایی مدیریت شده است. این بخش از جشنواره شامل دو زیربخش است؛ اول نمایشگاه آثار کارتون و کاریکاتور که با عنوان «لبخندآفرینان جهان» به نمایش درآمده است و دوم انتشار کتاب سال کارتون و کاریکاتور جشنواره تجسمی فجر که به زودی رونمایی شود.
همانطور که کفته شد، کاریکاتورها اغلب نمودی از سیاسی و اجتماعی در خود دارند که در آثار جشنواره امسال نیز این موضوع محسوس است. چه در بخش بین‌الملل و چه در بخش طوبای زرین هنرمندان به مسائلی مانند محیط زیست، جنگ، خشکسالی، گرانی، ظلم و جنایت آمریکا، اسرائیل و… پرداخته اند. در آثار کاریکاتور امسال همچنین نشانه‌هایی از اعتراضات چند ماه اخیر ایران دیده می‌شود.
اما به نظر می‌رسد پاسخ این پرسش که آیا پانزدهمین جشنواره تجسمی فجر و به خصوص بخش کارتون و کاریکاتور می‌توانند نماینده ای از فضای کلی این هنر باشند؟ خیر است. در جشنواره امسال بنا بر اعتراضات سیاسی و اجتماعی که کشور درگیر آن بوده است، برخی هنرمدان حاضر به شرکت در این رویدادها نشدند، از طرفی به نظر می رسد که بیشتر این آثار رویکردی یک سویه دارند و خبری از هنرمندانی که بتوانند راحت تر به نقد دولت بپردازند و ایران 1401 را در قالب اثر هنری و کارتون و کاریکاتور روایت کنند، نیست.
در این رابطه سید مسعود شجاعی طباطبایی در گفتگو با خبرگزاری مهر درباره کیوریتوری بخش کاریکاتور و کارتون پانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر گفت: بخش کاریکاتور و کارتون جشنواره تجسمی فجر در دوره پانزدهم، دارای دو زیربخش است؛ اول، بخش کتاب سال کارتون و کاریکاتور و دوم، بخش نمایشگاه آثار کارتون و کاریکاتور است. در کتاب سال کارتون و کاریکاتور که احتمال زیاد در اختتامیه جشنواره رونمایی خواهد شد، آثار بهترین بهترین‌های این حوزه را که همگی در قید حیات هستند و ما سالیان سال با آنها در تعامل بودیم، گردآوری کردیم. قریب به هزار و ۷۰۰ اثر از تعداد زیادی از هنرمندان بین‌المللی دریافت شد که به طور متوسط ۱۰ الی ۱۵ اثر فاخر آنها محسوب می‌شود. رزومه همه هنرمندان در کتاب، به‌روز و به دو زبان فارسی و انگلیسی است.
او توضیح داد: برای مثال نشریه تخصصی ویتی ورلد که سال‌های سال بسیار مشهور بود، تعدادی از بهترین‌های کاریکاتور و کارتون را منتخب می‌کند که از جمله آنها میخائیل زلاتکوفسکی از روسیه و آرف از کوبا و هر دو از سرشناسان این حوزه هستند و ما آثاری از این هنرمندان را در کتاب داریم و برای ما بسیار مهم بود که این افراد صاحب نام و جریان‌ساز باشند.
پانزدهمین «جشنواره تجسمی فجر» از هفتم تا ۲۸ بهمن‌ماه امسال در بخش نمایشگاهی برپا است. همچنین تاریخ پنجم اسفند ماه نیز به اختتامیه این دوره از جشنواره اختصاص یافته است.
این جشنواره هنری با نمایش آثار منتخب هنرمندان در بخش طوبای زرین (رقابتی)، بخش ویژه با موضوع قله‌ها (رقابتی) و بخش تجسم هنر ویژه‌ی استان‌ها (غیر رقابتی) برگزار می‌شود.
موضوع جشنواره پانزدهم آزاد بوده است و در رشته‌های تصویرسازی، خوشنویسی، عکاسی، کارتون و کاریکاتور، طراحی گرافیک، حجم (مجسمه، سـرامیک، چیدمان) نقاشی و نگارگری آثار ارزیابی شده است. در این رویداد هنری در دو بخش «طوبای زرین» و «قله‌ها» مجموعا ۴۴۰ اثر از ۲۷۴ هنرمند در رشته‌های مختلف روی دیوار رفته اند.
علاقه‌مندان برای بازدید از این نمایشگاه می‌توانند همه‌روزه (به جز روزهای ۱۵ و ۲۲ بهمن ماه) از ساعت ۱۰ الی ۱۸ به خیابان ولی‌عصر(عج)، نرسیده به خیابان طالقانی، فرهنگستان هنر، موسسه فرهنگی هنری صبا مراجعه کنند.
در ادامه تعدادی از آثار بخش کارتون و کاریکاتور پانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر را تماشا می‌کنید:
