به گزارش پلاتوهنر؛ شنبه هفتم مهر ۱۴۰۳، نهمین قسمت از برنامه رادیویی رادیو دراماتیک با موضوع «تئاتر دانشجویی، دانشجوی تئاتر» (با تمرکز بر تجربه‌گرایی در تئاتر دانشجویی) به‌صورت زنده در خانه هنر روبه‌رو برگزار شد. این برنامه توسط علی جعفری فوتمی به‌عنوان کارشناس مجری و امید طاهری به‌عنوان کارشناس، به همراه مهمانان ویژه: فارس باقری (نویسنده و استاد دانشگاه)، عباس نکیسا (رئیس مرکز تئاتر تجربی دانشگاه تهران)، و پویا جعفری نور (دبیر بیست و دومین جشنواره تئاتر تجربه) اجرا شد. تهیه‌کننده برنامه نیز میثم عبدی بود.
در ابتدای برنامه، علی جعفری فوتمی به موضوع تجربه‌گرایی در تئاتر دانشجویی اشاره کرد و از امید طاهری خواست که درباره این موضوع صحبت کند. طاهری در پاسخ توضیح داد که چگونه محیط آکادمیک می‌تواند دانشجویان را با تجربه‌گرایی آشنا کرده و فضای لازم برای آزمودن این تجربیات در جامعه را فراهم آورد.
سپس نوبت به عباس نکیسا، رئیس مرکز تئاتر تجربی دانشگاه تهران، رسید تا درباره فعالیت‌های این مرکز صحبت کند. او به این نکته اشاره کرد که این مرکز به‌عنوان یک نهاد دانشجویی تحت نظر دانشگاه، فرصتی برای دانشجویان تئاتر فراهم می‌کند تا تجربه‌گرایی را در فضای دانشگاهی دنبال کنند.
در ادامه، پویا جعفری نور درباره فرایند برگزاری بیست و دومین جشنواره تئاتر تجربه صحبت کرد. او توضیح داد که پس از وقفه‌ای دو ساله، جشنواره مجدداً آغاز به‌کار کرده و با دریافت بیش از ۳۰۰ پروپوزال در بخش‌های مختلف، با استقبال بی‌سابقه‌ای مواجه شده است. جشنواره امسال در چهار بخش اصلی برگزار می‌شود: بخش صحنه‌ای، بخش تجربی با تمرکز بر تمرین اجرا، بخش نمایشنامه‌نویسی به‌صورت کارگاهی، و بخش پژوهش.
پویا جعفری نور همچنین به نبود ضرورت از دید دانشگاه برای برگزاری جشنواره اشاره کرد و توضیح داد که برخی از مدیران دانشگاه شاید به‌دلیل نداشتن درکی عمیق از تئاتر دانشجویی، علاقه‌ای به ادامه این جشنواره نداشتند.
علی جعفری فوتمی هم گفت: جالب است که نهادهایی که باید این رویدادها را مدیریت کنند، آنها را به عنوان «وظیفه‌ای که باید انجام دهیم» می‌بینند، بدون اینکه درک کنند چرا باید این کار را انجام دهند. این عدم درک منجر به تصمیم‌گیری‌های نادرست می‌شود، همان‌طور که دیدیم جشنواره تئاتر دانشجویی هم به دلیل همین نگاه برگزار نشد.
سپس امید طاهری بر تفاوت بین تئاتر تجربی و تجربه‌گرایی در تئاتر تأکید کرد و به این نکته اشاره نمود که دانشجویان تئاتر برای درک کامل از تئاتر، نیاز به آزمودن آن در عمل دارند.
دیگر مهمان برنامه، دکتر فارس باقری در ادامه بحث از جایگاه تجربیات و خلاقیت در تئاتر دانشجویی سخن گفت. او معتقد بودکه تجربه در دانشگاه به‌عنوان یک عنصر ضروری برای رشد هنری دانشجویان محسوب می‌شود و این تجربه نه‌تنها از اصول و دانش قبلی بهره می‌برد، بلکه از آنها فاصله می‌گیرد تا فضای جدیدی برای ابداع و نوآوری ایجاد کند. او به این نکته اشاره کرد که تئاتر دانشجویی، بر خلاف تئاتر حرفه‌ای که بیشتر به فرمت‌ها و قالب‌های تثبیت‌شده وابسته است، به‌طور مداوم با آزمایش و تغییر در حال تکامل است. از نظر او، تجربه در این فضا از اهمیت بیشتری برخوردار است تا موضوعات و محتوای ثابت، و این ویژگی باعث می‌شود که دانشجو به‌طور مستمر روش‌های جدیدی را برای بیان ایده‌های خود آزمایش کند.
او همچنین به نقش نظریه در این فرآیند اشاره کرد و بیان داشت که نظریه می‌تواند در تغییر واقعیت‌های اجتماعی نقش مهمی ایفا کند و به دانشجو این امکان را بدهد که به‌طور فعالانه‌ای با مسائل پیرامون خود در تعامل باشد. به گفته باقری، تجربه‌گرایی در تئاتر دانشگاهی به‌معنای قطع ارتباط با اصول تثبیت‌شده نیست، بلکه به‌معنای تغییر شکل و بازنگری در این اصول و مفاهیم از طریق روش‌های جدید و نوآورانه است. به همین دلیل، تئاتر دانشجویی همیشه به عنوان یک نقطه مرجع برای تئاتر حرفه‌ای باقی می‌ماند.
علی جعفری فوتمی در ادامه بحث باقری این سوال را مطرح کرد که مخاطبان این تجربه‌های دانشجویی چه کسانی هستند و دانشگاه چه نقشی در این فرآیند دارد؟ با درنظر گرفتن این نکته که بسیاری از افرادی که در جشنواره‌های تئاتر دانشجویی مطرح می شوند، بعدها به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به دنیای تئاتر حرفه‌ای وارد می‌شوند. با این حال، تفاوت جشنواره‌های تجربه با دیگر جشنواره‌ها در این است که بیشتر به سمت مخاطبان دانشگاهی و دانشجویان تئاتر گرایش دارد.
فارس باقری به این سوال چنین پاسخ داد که مخاطب اصلی این تجربیات، افراد باهوش و علاقه‌مند به نظریه و تئاتر هستند. او گفت که دانشجو به پشتوانه میراث هنری و نظریه‌های گذشته تکیه می‌کند و در عین حال به سمت نوآوری و آزمایش در تئاتر پیش می‌رود.
در پایان، امید طاهری به تفاوت بین «تئاتر تجربی» و «تجربه‌گرایی در تئاتر» اشاره کرد و گفت که دانشجویان تئاتر باید فرصت تجربه‌گرایی داشته باشند، اما انتظار نادرستی است که از آنها بخواهیم تئاتر تجربی کامل تولید کنند.
برنامه تخصصی تئاتر «رادیو دراماتیک» هر هفته، شنبه‌ها، ساعت 20 از صفحه ایران دراماتیک در اینستاگرام به صورت زنده پخش می‌شود. وعلاقمندان می توانند مشروح هر برنامه را با جستجوی عبارت «رادیو دراماتیک» در تمام پخش کننده های پادکست بشنوند.
