به گزارش پلاتو هنر، هر سازی که طول سیم‌هایش به اندازه بدنه آن ساز باشد، زیتر نامیده می‌شود. واژه زیتر ریشه در ادبیات یونان مرتبط با واژه cithara دارد.
تعداد سیم‌های ساز زیتر از 1 سیم آغاز می‌شود و به 50 عدد سیم هم می‌رسد، اما کشورهای اروپایی این ساز را با سیم‌های کمتری (حدود 30 الی 40 عدد) نیز می‌‌سازند.
ساز زیتر مانند سنتور به هنگام نواختن روی یک پایه و یا پاهای نوازنده قرار می‌گیرد و نوازنده برای نواختن این ساز از انگشت و یا مضراب استفاده می‌کند.
سیم‌های نزدیک‌تر روی بدنه این ساز با دست راست نوازنده و سیم‌های دورتر با دست چپ نوازنده نواخته می‌شود. سیم‌های سمت چپ به صورت دسته‌های سه یا چهارتایی نواخته می‌شوند و برای آکوردهای متنوع کاربرد دارند.
سیم‌های سمت راست به صورت تک سیم و یا دوتایی با تعیین ریتم ملودی نواخته می‌شوند.
زیترها متنوع بسته به نوع ساخت، می‌توانند کوک‌های متفاوتی داشته باشند. معمولا بر روی بدنه ساز، قسمت زیر سیم‌ها یک نمودار رنگی، کوک ساز را تعیین می‌کند. از انواع ساز زیتر می‌توان به دو نوع زیتر آلپاین (Alpine zither) و زیتر آکورد (chord) اشاره دارد.
۴۳۳ سال پیش از میلاد، قدیمی‌ترین ساز زهی که از خانواده زیتر پیدا شد، گوکین چینی متعلق به مقبره مارکیز یی زنگ چین بود.
گوکین چینی، یکی از مشهورترین سازهای زهی چینی با قدمتی 3000 ساله است و تعداد سیم‌هایش هم به کمتر از 10 عدد می‌رسد. این ساز در فرهنگ و تمدن چین از اهمیت فراوانی برخوردار است.
در اواخر قرن ۱۸ میلادی، دو نوع زیتر اروپایی با نام‌های زیتر سالزبورگ (با یک طرف گرد دور از نوازنده) و و زیتر میتن والد (با هر دو طرف گرد) ایجاد شد که نوع زیتر سالزبورگ کاربرد بیشتری دارد.
با شروع قرن 19 میلادی، ساز زیتر به یک ساز موسیقی عامیانه اروپایی به ویژه کشور اتریش تبدیل شد. آن زمان یوهان پتزمایر (Johann Petzmayer) این ساز را به صورت حرفه‌ای تدریس می‌کرد.
با گسترش و محبوبیت ساز زیتر در کشورهای اروپایی، این ساز به آمریکا نیز رسید. اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 ساز زیتر از محبوبیت بیشتری برخوردار شد، اما به مرور زمان با محبوبیت دیگر سازهای زهی، محبوبیت ساز زیتر کاهش پیدا کرد.
از نوازندگان معروف این ساز می‌توان به Ruth Welcome ،Ruth و Shirley Abicair اشاره کرد.
در ادامه شنونده دو قطعه موسیقی باشید که توسط ساز زیتر نواخته شده‌است:
Be Thou My Vision
Amazing Grace
سمیرا اسدیان
بیشنر بخوانید:
