به گزارش پلاتو هنر به نقل از روابط عمومی حوزه هنری، جلسه رونمایی از نمایشنامه «راه طی شده» با حضور کورش زارعی، نصرالله قادری و صادق رشیدی در سالن استاد صفارزاده برگزار شد.
کوروش زارعی، مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری با تبریک روز و هفته هنر انقلاب گفت: «این اثر پرتره‌ای از شهید آوینی است که چهار سال پیش با نصرالله قادری برای نوشتنش صحبت کردم.»
او ادامه داد: «ما فکر کردیم بد است که به مناسبت شهادت سیدمرتضی آوینی قدمی هنری برای این شهید برنداشته باشیم بنابراین تصمیم گرفتیم نمایشنامه «راه طی شده» را در سالروز شهادت سید اهل قلم رونمایی کنیم. دلیل انتخاب نصرالله قادری برای نوشتن این نمایشنامه هم این بود که وی سالها در مجله سوره هم‌نفس و همکار شهید آوینی بوده و شناختی که وی نسبت به آوینی دارد را شاید نمایشنامه‌نویس دیگری نداشته باشد و نتواند اثر مناسبی با اشراف کامل بنویسد.»
او با اشاره به مبلغ ناچیزی که بابت نگارش نمایشنامه «راه طی شده» به نصرالله قادری پرداخت شده تاکید کرد: «قادری این نمایشنامه را بیشتر به خاطر ارادت خود به شهید آوینی، نوشته است و تمام تلاش ما این است که امسال یا سال آینده در سالگرد شهید آوینی بتوانیم این نمایشنامه را روی صحنه ببریم.»
صادق رشیدی، نویسنده و پژوهشگر مطالعات نظری هنر و ادبیات نیز با یادی از شهید مرتضی آوینی و تبریک هفته هنر انقلاب درباره نصرالله قادری گفت: «از سال ۱۳۸۰ آثار نصرالله قادری را خوانده‌ام و با دیدگاه وی آشنایی دارم. باید بگویم که او در مسیر جستجوی حقیقتی است که شاید کمتر کسی در حوزه ادبیات، نگارش و نویسندگی توان قرارگرفتن در این وادی را داشته باشد.»
او ادامه داد: «اگر به کل تاریخ تفکر بشر مراجعه کنید، دعوای همیشگی فلسفه، حقیقت بوده و هرکس به نحوی در صدد رسیدن به حقیقت بوده است. برخی نویسندگان زنده هستند ولی با نوشتن و تئاتر زندگی نمی‌کنند اما ما نویسندگانی هم داریم که دائم در حال زندگی کردن با تئاتر و دنیای درام هستند، این‌ها همان افراد در جستجوی حقیقت هستند. این افراد حتی اگر دیدگاهشان انتزاعی باشد و ایدئولوژی و جهان‌بینی خاص خود را داشته باشند، بیشترین آسیب‌ها و رنج‌ها را در طول زندگی ادبی و هنری خود متحمل شده‌اند و این همان چیزی است که من در زندگی نصرالله قادری شاهد بوده‌ام. کسی که در جستجوی حقیقت است آرام و قرار ندارد و مدام رنج عشق، آشوب، بیقراری را در آثارش می‌توان دید و خواند.»
رشیدی بیان کرد: «نمایشنامه «راه طی شده» چندین پیش متن دارد یعنی متنی مبتنی بر یک جهان‌بینی عمیق است که از نهج البلاغه برخواسته و مبتنی بر پیش‌متن‌ها و کتاب‌ها و نوشته‌های شهید آوینی و آمیزه‌ای است از پیش متن‌های فردی و تجربه زیست نویسنده در دوره‌ای که هم‌نفس و همراه با شهید آوینی بوده است. اما نکته این است که اگر کسی نمایشنامه را بخواند به این نتیجه می‌رسد که «راه طی شده» اثری است که گاه قلم شاعرانه و نزدیک به درام‌های اجتماعی دارد و گاه دیدگاه‌های سیاسی در آن دیده می‌شود و همه این‌ها حاکی از این است که نویسنده هویت دینی و مذهبی و جهان‌بینی خود را در مسیری که در جستجوی حقیقت است بر منابع و ماخذی که با آن درام را نوشته، همراه کرده و با زمانه خود پیش می‌رود و این معنای اصلی هنر است.»
او ادامه داد: «نصرالله قادری در حوزه درام‌نویسی فراتر از امر واقع حرکت کرده و نویسنده‌ای صرفا رئالیستی نیست و چون زبان استعاری دارد مخاطب را ناگزیر می‌کند تا نمادها و نشانه‌ها را تحلیل کند.»
این پژوهشگر و نویسنده با اشاره به نقاشی «موش‌های سکه‌پرست» اثر کاظم چلیپا که خواستگاه شکل‌گیری درام «راه طی شده» بوده گفت: «دریافت و استنباط نصرالله قادری از این تابلو تبدیل به درامی شده که ابتدا با زبان دینی و سپس با زبان شاعرانه و بعد با زبان اجتماعی و در عین حال انتقادی شکل گرفته است. شاید دشواری متون نصرالله قادری هم این باشد که رفتن سراغ آثار وی نیازمند دانش‌های اسطوره‌ای، دینی و اجتماعی و بینش‌های سیاسی است.»
مکتبی در جستجوی هویت از دست رفته
او ادامه داد: اینکه بتوانیم تصویری از زندگی واقعی یک شهید را به صورت دراماتیک و شاعرانه به تصویر بکشیم تا مخاطب عام قادر به درک آن شود، یک کار هنری است. قادری با خیال‌پردازی و اتصال به واقعیت، درامی چندجانبه خلق کرده است. وی صاحب سبکی منحصربهفرد است و متکی بر یک مکتب؛ مکتبی که در جستجوی هویت از دست رفته است.
«راه طی شده» شعار ندارد
او رسیدن به جهان‌بینی و دیدگاه فردی که آمیزه‌ای از دردهای نویسنده است را عامل منحصربهفرد شدن یک اثر معرفی کرد و در ادامه افزود: «رفتن به سمت آوینی و بینش‌ها و مباحثی که از دید حتی مدعیان انقلابی هم مغفول مانده، قابل تحسین است. همچنین نمایشنامه شعار ندارد و صحبت‌ها برخواسته از نوشته‌ها و کتاب شهید آوینی است. این موضوع از دیگر ویژگی‌های مهم «راه طی شده» است.»
نصرالله قادری در بخش پایانی جلسه رونمایی از نمایشنامه «راه طی شده» گفت: «قرار بود از نهج‌البلاغه اقتباسی برای عصر معاصر انجام شود بنابراین نمایشنامه‌ای نوشتم و در سیستم هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قربانی شدم. بعد از مدتی که جلوی چاپ نمایشنامه گرفته شد، منتشر شده و به دستور جدید مدیر مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در انبار ماند و توزیع نشد. دومین بخش به سفارش حوزه هنری با موضوع شهید بهشتی، با عنوان «مظلوم‌ترین تنها و تنهاترین مظلوم» آماده شد. سومین اثر من درباره سید من، مرتضای من، سیدمرتضی آوینی است که با عنوان «راه طی شده» نوشته شده و چهارمین بخش از این چهارگانه درباره شهید مطهری خواهد بود.»
وی با بیان اینکه نمایشنامه «راه طی شده» را بر اساس «خطبه شقشقیه» مولا علی بن ابیطالب (ع) نوشته که به مواجهه مرتضی آوینی با چهار گروه قاسطین، ناکثین، قاعدین و مارتین می‌پردازد، بخش‌هایی از این نمایشنامه را خواند و سپس از کتاب «راه طی شده» رونمایی شد.
