به گزارش پلاتو هنر به نقل از روابط عمومی موزه هنرهای معاصر تهران، آیین رونمایی از کتاب «تکاپوی معنا، تحلیل نشانه – معنا شناختی آثار تجسمی مهدی سحابی» عصر سه شنبه ۱۹ اردیبهشت ماه در سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد.
کتاب «تکاپوی معنا، تحلیل نشانه – معنا شناختی آثار تجسمی مهدی سحابی» به همت گالری مژده، بنیاد سحابی و موزه هنرهای معاصر تهران به چاپ رسیده است و شامل سه مقاله درباره آثار مهدی سحابی است که توسط ژک فونتنی، دنی برتران و ایوان دارو اریس، سه نفر از نشانه‌شناسان مطرح فرانسوی نوشته شده و مرضیه اطهاری نیک عزم و سهراب احمدی ترجمه آن را برعهده داشته‌اند.
این مراسم در حالی که ظرفیت سینما تک موزه هنرهای معاصر تهران پر شده بود و جمعی ایستاده برنامه را دنبال می‌کردند، با پخش فیلم مستند «وقایع‌نگاری یک رویداد» به کارگردانی مهدی رضاخانی آغاز شد. این فیلم ۳۰ دقیقه ای نمایشگاه مروری بر آثار مهدی سحابی را که پاییز ۱۴۰۰ در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شده بود، از جنبه های مختلف به تصویر می کشد.
حمیدرضا شعیری استاد نشانه- معناشناسی دانشگاه تربیت مدرس، نخستین سخنران این مراسم بود. او با اشاره به آنچه سه نویسنده در آثار سحابی یافته‌اند، گفت: رازوارگی و معماگونگی آثار سحابی، به همراه تکرار و استمرار، از نکات قابل توجه در کار اوست. آثار سحابی میدان عملیاتی کنش مستمر هستند. او دل به تکرار بست و چهره‌هایی به وجود آورد که تکرار می‌شوند اما مثل هم نیستند. در آثار سحابی آنچه قابل تأکید است این است که استحاله یک اثر موجب تولید اثر دیگری می‌شود. هر اثر ارجاع به اثر دیگری است، پس باید سحابی را در مجموعه آثارش دید. سحابی ما را از هنر رئالیسم، امپرسیونیسم و… عبور می‌دهد تا هنر منحصر به فرد خود را که هنری سریالی و تکرارگرا است به وجود آورد. او استاد عبور دادن ما از ساختار، برای رسیدن به سطح تخیلی و جوهری است.
پس از آن عبادرضا اسلامی رئیس موزه هنرهای معاصر تهران ضمن تشکر از گروه گالری مژده برای آماده‌سازی این کتاب، گفت: شناخت من از مهدی سحابی به کتاب «در جست و جوی زمان از دست رفته» برمی‌گردد و فکر می‌کنم سحابی به خود حقیقی رسید و آنچه خود حقیقی او را معنا می‌بخشید، بروز داد.
مژده طباطبایی مدیر گالری مژده نیز درباره نحوه شکل‌گیری این کتاب بیان کرد: آذرماه ۱۴۰۰ نمایشگاه آثار مهدی سحابی را در موزه هنرهای معاصر برگزار کردیم و همان زمان کتابی از آثار او را به همراه مطالبی درباره آن‌ها منتشر کردیم. در طول نمایشگاه نیز سه نشست تخصصی داشتیم که در حوزه‌های مختلف به بررسی آثار سحابی پرداختیم. در یکی از نشست‌ها یک مهمان فرانسوی در باب معناشناسی آثار سحابی صحبت کرد و پس از آن مقاله‌هایی از سه نشانه‌شناس فرانسوی به دست ما رسید که نگاه خاصی به آثار سحابی داشتند و نظرات آن‌ها می‌توانست برای مخاطب ایرانی بسیار راهگشا باشد. به همین دلیل تصمیم گرفتیم مقالات را ترجمه کرده و در اختیار علاقه‌مندان قرار دهیم.
در ادامه این برنامه علی عباسی استاد زبان و ادبیات فرانسه در دانشگاه شهید بهشتی، به بیان مطالبی پیرامون ترجمه و هنر پرداخت و سپس مرضیه اطهاری نیک عزم، دانش آموخته دکتری نشانه‌شناسی دانشگاه پاریس و استادیار گروه زبان فرانسه دانشگاه شهید بهشتی، با بیان اینکه آثار سحابی بسیار مورد توجه سه نشانه‌شناس فرانسوی قرار گرفته است، افزود: ما در ترجمه مقالات بسیار به متن اصلی وفادار بودیم زیرا نشانه‌شناسی، علم بسیار دقیقی است و ما سعی داشتیم واژگانی انتخاب کنیم که کاملاً معنا را به فارسی منتقل کند. اما گاه با واژه‌هایی مواجه شدیم که ترجمه آن‌ها برای مخاطب قابل درک نبود و مجبور شدیم تا حدودی آن‌ها را تغییر دهیم. عنوان کتاب «تکاپوی معنا» نیز مرتبط با کتاب مارسل پروست، یعنی «در جست و جوی زمان از دست رفته» است، زیرا سحابی هم در جست و جوی معنا بوده و سعی کرده در هر چیزی معنایی پیدا کند.
بهمن نامور مطلق، دکتری ادبیات تطبیقی، دانشیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی و رئیس فرهنگستان هنر، سخنران بعدی مراسم بود که درباره انتشار این کتاب گفت: کاری که انجام شده بی‌نظیر است چون شما توانستید یکی از هنرمندان ما را به بزرگترین نشانه‌شناس‌های دنیا معرفی کنید و آن‌ها درباره او مطالبی نوشتند. این کار اهمیت زیادی دارد زیرا این افراد در تمام دنیا مرجعی برای نشانه‌شناسی هستند و زمانی که درباره یک هنرمند صحبت می‌کنند، او بسیار شناخته می‌شود.
نامورمطلق تصریح کرد: کار‌های سحابی بسیار متنوع و گسترده است و از چند جهت می‌توان به آن‌ها پرداخت. او با آثار تمام شده مشکل دارد چون ناخودآگاه معتقد است که تمام بودن، فریبنده است. هیچ چیز کامل نیست و به همین خاطر دنبال نا تمام‌ها حرکت می‌کرد، چون آن‌ها نقصی دارند و فرآیند و تغییر را تشریح می‌کنند. این مسأله در طراحی‌هایی که کامل نیست یا ماشین‌هایی که قبلاً کامل بوده و حالا اسقاط شده‌اند، دیده می‌شود. سحابی خودش هم آرام و قرار نداشت چون همیشه در حالِ شدن بود.
همچنین ژک فونتنی، دنی برتران و ایوان دارو اریس، پیام‌های جداگانه‌ای برای این مراسم ارسال کرده بودند که ترجمه آن‌ها توسط مرضیه اطهاری نیک عزم و سهراب احمدی قرائت شد.
در پایان کتاب «تکاپوی معنا، تحلیل نشانه – معنا شناختی آثار تجسمی مهدی سحابی» رونمایی شد.
