به گزارش پلاتو هنر، اسماعیل مجللی، شبیه خوان، پژوهشگر و مدرس تعزیه تفرش را یکی از مراکز تعزیه خوانی مهم ایران دانست که تکیه زاغرم این شهر پیش از تکیه دولت احداث شده است.
اسماعیل مجللی درباره تکایای شهر تفرش گفت: تکایایی همچون ششناو، خلچان و میانده که هر کدام از ظرافت و معماری عجیبی برخوردار هستند؛ باعث شده است تا تفرش به شهر تعزیه معروف شود.
او افزود: تکیه زاغرم که امسال صد و شصت و پنجمین سال فعالیت خود را پشت سر گذاشته شاهد صدها هزار تعزیه بوده و از در و دیوار آن صدای چندین هزار شبیه خوان شنیده میشود که این موضوع در هیچ کجای کشور جریان ندارد.
این پژوهشگر تعزیه که در سال 1400با کتاب «تاریخ تعزیه در همدان» عنوان ملی کتاب سال عاشورا را از آن خود کرده است؛ ادامه داد: برای نگارش کتاب «شبیه نامه شبیه خوانی» تمامی نقاط کشور را بررسی کرده ام. تعزیه به مثابه تابلوی زیبای نقاشی است که سیره ناب اهل بیت بر آن نقش بسته است و بر اساس زیست بوم هر منطقه رنگ آمیزی شده است.
او مطرح کرد: تفرش از دوران قاجاریان که تعزیه از اعتبار ویژه ای برخوردار بود از مراکز مهم تعزیه خوانی به شمار آمد و این روند فقط به دوره معاصر خلاصه نمیشود .
مجللی گفت: در سفرنامه ادوارد پولاک آمده است که در عهد قاجاریان بسیاری از ملاکان تفرش با دربار قاجار به طور مستقیم در ارتباط بودند و بیشترین منشیان و نویسندگان دربار ناصری که مناصب دیوانی و منشی گری را به عهده گرفتند علاقه خاصی به شهر تفرش داشتند؛ هر آنچه را که در دربار دیدند کپی آن را در شهر کوچکی مثل تفرش نیز به ارمغان آورده بودند که اصلی ترین آنها هنر شبیه خوانی بود .
نویسنده کتاب «شبیه نامه» اظهار کرد: در عهد ناصری ساختن تکایا و فضاهای اختصاصی برای اجرای تعزیه مرسوم شد و پیش از آنکه تکیه ای اختصاصی توسط دولت وقت احداث بشود از همین مستوفی های تفرشی شخصی به نام سید کاظم مستوفی تکیه ای به نام زاغرم را در تفرش احداث کرد. در واقع این تکیه یازده سال پیش از تکیه دولت احداث شد.
این پژوهشگر تعزیه مطرح کرد: ارتباط بین تفرش و طهران باعث شد تا برخی از شبیه خوانان تکیه دولت در عهد ناصری و مظفری از اهالی طفرش باشند. افرادی همچون احمد طفرشی، یوسف طفرشی، میرزا حبیبب، میرزا بابا شاکر طفرشی و در نهایت حسینعلی خان مصفا که از موسیقیدانان دربار مظفرالدینشاه بود و این شاه قاجار طبق سنت خسروپرویز عنوان نکیسا که از موسیقیدانان و خنیاگران دربار ساسانی بود؛ به او داد.
مجللی گفت: گسترش و نشر تعزیه فقط منحصر به شهر تفرش نبود بلکه این موضوع به روستاهای اطراف هم کشیده شد و تکایای زیبایی با قدمت حدود یک سده را در برخی از روستاها از قبیل فم، کبوران، بازرجان و… میتوان دید.
او در پایان با اشاره به اینکه طبق بررسی هایی که در هنر تعزیه داشته است، نسخه های تعزیه تفرش دقیقا همان نسخ دوره قاجار و تکیه دولت است، گفت: در تعزیه معاصر نیز شبیه خوانی در تفرش از اهمیت ویژه ای برخوردار است و هم اکنون شبیه خوانانی در این شهر حضور دارند که دامنه فعالیتشان در سطح کشور گسترده است.
