به گزارش پلاتو هنر، هشتاد و هشتمین روز سال میلادی یعنی ۲۹ مارس، به مناسبت تعداد کلاویه‌های پیانو، به نام روز جهانی پیانو نام‌گذاری شده است.
نخستین بار نیلس فرام، پیانیست و آهنگساز آلمانی ایده‌ی روز پیانو را ارائه داد و در سال ۲۰۱۵ این روز را برگزار کرد.
پیانو را بارتولومئو کریستافوری در حدود سال 1700 میلادی در شهر پادووای ایتالیا اختراع کرد. اما اختراع جدید کریستافوری تا حدود یک دهه تقریباً ناشناخته ماند تا اینکه در سال 1711 یک نویسنده ایتالیایی مقاله‌ای دربارهٔ آن نوشت که بعدها به آلمانی ترجمه و به صورت گسترده منتشر شد. این مقاله شامل دیاگرام مکانیزم پیانو نیز بود و اکثر سازندگان بعدی پیانو کار خود بر اساس این مقاله شروع کردند. قبل از اختراع پیانو از سازی قدیمی‌تر به نام هارپسیکورد (Harpsichord) استفاده می‌شد.
امروز نهم فروردین ماه به مناسبت روز جهانی پیانو به معرفی تعدادی از استادان پیانیست ایران پرداخته‌ایم.
مرتضی محجوبی
مرتضی محجوبی، (۱۲۷۸ تهران – ۱ فروردین ۱۳۴۴) نوازنده پیانو است و یکی از بنیان گذاران موسیقی ملی ایران به شمار می‌رود. او سال‌ها تکنواز پیانو در برنامه «گلهای رنگارنگ» بود. مرتضی محجوبی در محافل هنری ایران به نام مرتضی خان و یا مرتضی خان محجوبی معروف است.
بودن پیانو در منزلشان و آشنایی مادرش فخرالسادات با آن، مرتضی محجوبی را به سوی این ساز کشاند. او برای تعلیم موسیقی به حسین هنگ آفرین معروف به حسین‌خان «ر» سپرده شد. در ده سالگی هنگام کنسرت عده ای از هنرمندان در سالن سینما فارووس، آواز عارف قزوینی را با پیانو همراهی کرد. محجوبی در دوره ی خود توانست با سازی تماما اروپایی، صدا و تاثیر یک ساز صد در صد اصیل و سنتی ایرانی را در گوش مخاطبانش به یادگار بگذارد. این اهمیت کار و جادوی نوازندگی استاد محجوبی بود. علاوه بر نوازندگی، استاد مجوبی چندین تصنیف و پیش درآمد هم خلق کرده است. اگر بخواهیم تصنیف های استاد را بررسی کنیم باید بگوییم، تصنیف هایش پلی میان تصنیف های عارف قزوینی و علی اکبر شیدا است. یکی از تصنیف های معروف او، «من از روز ازل دیوانه بودم» است که با صدای غلامحسین بنان خوانده شده.
انوشیروان روحانی
انوشیروان روحانی،آهنگساز، نوازنده ارگ، پیانیست و نوازنده آکاردئون، متولد 1318 و اهل رشت است. او پس از سه سال که مدت مأموریت پدرش به پایان رسید، به اتفاق خانواده به تهران آمد. در همان سال یک ملودیکا برای او خریدند. سپس با راهنمایی پدر و تداوم در راه فراگیری موسیقی نت های موسیقی را آموخت و وارد هنرستان موسیقی شد. به شکلی پیشرفت کرد که در سن ۹ سالگی در جامعه باربد که به سرپرستی اسماعیل مهرتاش اداره می‌شد، برنامه‌هایی اجرا کرد که مورد تشویق مهرتاش و باقی اساتید قرار گرفت.
در هنرستان موسیقی، جواد معروفی، روح‌الله خالقی و سایر استادان هنرستان موسیقی تعلیم او را بر عهده گرفتند. جالب اینکه انوشیروان روحانی در کنار تحصیل در زمینه موسیقی در سال ۱۳۴۷ موفق به دریافت گواهینامه خلبانی هم شد.
روحانی به رادیو هم راه یافت و در ارکسترهای مختلف برنامه‌هایی اجرا کرد. بیش از ۲۵ سال نداشت که عضو شورای موسیقی رادیو شد و تا آخرین سالی که در آن سازمان فعالیت داشت، این سمت را هم داشت. او از اولین برنامه «گلها» با این برنامه همکاری فراوان داشت و رهبری ارکستر شماره ۴ به عهده او بود. و اما در سال های اخیر روحانی به عنوان آهنگساز با ارکسترهای معروف جهان همکاری نزدیک دارد، که نشان دهنده تسلط او بر سبک‌های جهانی موسیقی از جمله موسیقی کلاسیک است.
جواد معروفی
جواد معروفی در سال ۱۲۹۱ در تهران به دنیا آمد. پدرش موسی معروفی، از شاگردان برگزیده درویش خان و از موسیقی دانان بزرگ دوره خود بود. در دوران کودکی مادرش را از دست داد و در خانواده پدری بزرگ شد. جواد معروفی آموزش موسیقی را همراه پدر آغاز کرد؛ تار می نواخت و با نواختن ویولن هم آشنا شد. از 14 سالگی به هنرستان ملی موسیقی رفت و به پیانو علاقمند شد و نزد خانم تاتیانا خاراتیان به یادگیری تکنیک نوازندگی پیانو کلاسیک مشغول شد. اتودها و پرلود های فردریک شوپن، سونات های ولفگانگ آمادئوس موتسارت، لودویگ ون بتهوون، فرانتس شوبرت و فوگ‌های باخ را با مهارت می‌نواخت. در کنار موسیقی کلاسیک، موسیقی ایرانی را هم ادامه داد و تحصیلات موسیقی را نزد علینقی وزیری کامل کرد. در ۲۱ سالگی به دلیل استعداد بی نظیرش در موسیقی به استخدام وزارت فرهنگ و هنر وقت درآمد .معلم موسیقی مدارس تهران شد و به آموزش سلفژ و دیکته ی موسیقی در هنرستان پرداخت. از ۱۳۱۹، هم زمان با افتتاح رادیو به این مؤسسه پیوست و سال‌ها تک نواز پیانو بود. از ۱۳۳۲ به سرپرستی موسیقی رادیو منصوب شد و در همان زمان به عضویت شورای عالی موسیقی درآمد.
پیانیست معروفی همچنین رهبر ارکستر شماره یک ارکستر گلها بود. او تنظیم کننده آهنگ های علی اکبر شیدا، عارف قزوینی، رکن الدین مختاری، درویش خان و بسیاری دیگر از آهنگسازان معروف ایرانی بوده است.
افیلیا پرتو
افیلیا پرتو دانش‌آموخته رشته موزیکولوژی از هنرستان عالی موسیقی است. او در سن یازده سالگی وارد هنرستان شد و نزد استادان بزرگی مثل صبا، وزیری، روح‌الله خالقی و حسین تهرانی شاگردی کرد. او که در هنرستان عالی موسیقی، در رشته موزیکولوژی تحصیل کرد، مدرس و نوازنده پیانو و نخستین زنی است که موسیقی ایرانی را با پیانو نواخته و آموزش داده است.
او شاگرد جواد معروفی بود و معروفی همواره او را یکی از بهترین شاگردان خود می‌دانست. افیلیا پرتو رشته پیوند جواد معروفی با چندین نسل دیگر از موسیقی‌آموزان ایرانی است. پرتو در دوران طلایی رادیو، به‌عنوان تکنواز و هم‌نواز ارکسترهای بزرگ فعالیت می‌کرد و نیز سال‌ها سرپرستی ارکستر بزرگ بانوان را به عهده داشت و بسیار زیاد با این ارکستر در ایران و خارج از ایران به روی صحنه می‌رفت. پس از انقلاب سال‌های زیادی فعالیت نکرد و سپس از سال ۷۷ با برگزاری کنسرت‌هایی برای بانوان، اجرای موسیقی بر روی صحنه را از سر گرفت. او در اجرای نوع موسیقی حساسیت به خرج می‌داد و با اهمیت ویژه‌ای که برای موسیقی جدی قائل بود تلاش می‌کرد هر چیزی را اجرا نکند.
فخری ملک‌پور
فخری ملک‌پور از نوازندگانی است که فقط به سبک ایرانی پیانو می‌نوازد. او که تنها شاگرد مستقیم مرتضی محجوبی بوده است نواختن پیانو را از سن کم آغاز کرده و به مدت ۱۱ سال ردیف موسیقی ایرانی و سبک نوازندگی محجوبی را به‌طور کامل فراگرفت و در این باره گفته بود: «سبک آموزشی مرتضی‌خان سینه به سینه بود، خودش هم خطی (نت) را ابداع کرده بود که از راست به چپ و به فارسی نوشته می‌شد. می‌توان گفت که خیلی راحت بود و به من هم همین‌طوری درس می‌داد. من با همان نت‌های ابداعی، پیانو یاد گرفتم. ۱۲ کتابچه‌ی آموزشی داشت که هنوز آن‌ها را دارم. من هم به تمام شاگردهایم طبق همان کتابچه‌ها درس می‌دهم.»
این نوازنده اساسا تمایلی به برگزاری کنسرت ندارد و همواره تدریس را برگزیده است. او هدف خود را از تدریس، نگه داشتن راه استادش جواد محجوبی و انتقال موسیقی او به نسل‌های بعد عنوان کرده و گفته است: «من تدریس را بیشتر دوست دارم، چون می‌خواهم با تدریس به شیوه محجوبی، یاد استادم را زنده نگه دارم. ۲۰ سال است تدریس می‌کنم.»
