به گزارش پلاتو هنر به نقل از ستاد خبری سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر، آیین اختتامیه سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر، شامگاه 4 اسفندماه با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمود سالاری معاون امور هنری وزیر فرهنگ، سیدمحمود اسلامی معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت فرهنگ، مهدی رمضانی دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور، سیدمجید پوراحمدی مدیرعامل صندوق اعتباری هنر، مجید زین العابدین مدیرکل حوزه وزارتی وزارت فرهنگ، محمد اله یاری مدیرکل دفتر موسیقی و رئیس جشنواره، بهزاد عبدی دبیر جشنواره و جمعی از مسئولان فرهنگی و هنری، هنرمندان، اصحاب رسانه و علاقه‌مندان در تالار وحدت برگزار شد.
در ابتدای این مراسم گروه سرود «فرزندان ایران» به رهبری مهرداد سعیدا روی صحنه آمدند و قطعات «صلح» و « ای ایران» را اجرا کردند.
پس از پخش کلیپ مروری بر جشنواره سی و هشتم، در ادامه این مراسم، پیام محمود سالاری معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد اله یاری مدیر کل دفتر موسیقی و بهزاد عبدی دبیرهنری بصورت ویدئویی پخش شد.
اولین بخش اهدای جوایز به بخش جایزه «ترانه» اختصاص داشت که با حضور مسلم نادعلی زاده (دبیر جایزه)، بیانیه هیئت داوران چهارمین جایزه ترانه فجر به این شرح قرائت شد: به حول و قوه پروردگار و در چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، برگزیدگان چهارمین جایزه ترانه پس از رایزنی هیئت محترم داوران معرفی خواهند شد. در این باره، ذکر چند نکته ضروری است.
در این بیانیه عنوان شد: ترانه اگرچه قالبی کهن در شعر فارسی است، ولیکن در دهه های اخیر، جایگاهی ویژه یافته و مخاطبان بسیاری را به خود جذب کرده است. پیوند عمیق این قالب با عواطف و احساسات قشرهای مختلف مردم علی الخصوص نسل های نوجوان و جوان، بر اهمیت توجه بیشتر به آن افزوده است. این قالب که می تواند راهبر و پیشرو مخاطبان خود باشد و در میان آنها فرهنگسازی کند، متاسفانه امروز در بسیاری موارد، علی الخصوص در ترانه های متناسب با اجراهای پاپ، پیرو فرهنگ عوام شده است و فعالان این عرصه به گیشه بیشتر می اندیشند تا رواج اندیشه.
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: اگرچه هدف اصلی از ترانه، سرگرم کردن مخاطبان در اوقات فراغت است، باید ترویج روابط سالم، اخلاق حسنه و امید و انگیزه در دستور کار ترانه سرایان و شرکت های موسیقی قرار گیرد تا جامعه از این امکان ارزشمند، نهایت استفاده را ببرد. امید است با عنایت حضرت حق و تلاش دستندرکاران حوزه موسیقی و حمایت مسئولان محترم، شاهد ارتقای سطح کیفی ترانه های تولیدی در سال های آینده باشیم.
و در ادامه با حضور اعضای هیئت داوران، محمدعلی مودب، ناصر فیض، مهدی امین فروغی، محمود اکرامی فر، محمود حبیبی کسری، مجید افشاری و مسلم نادعلی زاده (دبیر جایزه) جوایز این بخش به برگزیدگان اهدا شد.
در این بخش میلاد عرفان پور تجلیل ویژه شد و در بخش تقدیرها نیز این جوایز به محمد مهدی سیار، جواد اسلامی ، سعید بیابانکی، قاسم ساجدی و نغمه مستشار نظامی رسید.
بخش دیگر جوایز مربوط به جایزه «موسیقی و رسانه» بود که اعضای هیئت داوران مصطفی اسدزاده، محمدمهدی مولایی، بهارک محمودی، احمد صدری، دبیر جشنواره (حسین سرافراز) و مهدی سالم (مدیرعامل بنیاد رودکی) برای اهدای جوایز برگزیدگان روی صحنه حاضر شدند.
بیانیه هیئت داوران چهارمین جایزه «موسیقی و رسانه» توسط حسین سرافراز به این شرح قرائت شد: جشنواره موسیقی فجر و به طور خاص جایزه موسیقی و رسانه، نمود و بازنمود تلاقی های میان فرهنگ، هنر، رسانه و ارتباطات است. موسیقی جزء جدایی‌ناپذیر هر رسانه است، حتی رسانه نوشتاری نظیر کتاب نیز با «موسیقی» پیوند دارد؛ کتاب مقدس ما مسلمانان، قرآن کریم نیز با صدا و لحن خوش، خواندنی و شنیدنی می‌شود. در عصر ما، ابررسانه اینترنت که عمده تاروپود فرهنگ زندگی روزمره را می‌تند، وابسته به موسیقی است و تولید، نشر و مصرف آن را در قیاس با دوران رسانه‌های جمعی و پیش‌تر دگرگون می‌کند. اینترنت، موسیقی را به کالایی فرهنگی و امری روزمره بدل کرده به گونه‌ای که در جامعه ما، کمتر فرد و جمعی است که به موسیقی دسترسی نداشته باشد، نشنود یا ذائقه و هویتی موسیقایی نیابد. نتایج موج سوم پیمایش ملی مصرف کالاهای فرهنگی در ایران مؤید این مطلب است.
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: این ویژگی است که تأکید هیأت داوران چهارمین دوره جایزه موسیقی و رسانه از سی‌وهشتمین جشنواره موسیقی فجر را، در توجه و تکریم آثار رسانه‌ای برانگیخته است، آثاری که در جامعه ایرانی با تمرکز بر پژوهش، نقد و بازنمود هنر موسیقی و فرهنگ موسیقایی ایرانی با رویکرد تلاقی همبستگی و تنوع فرهنگی، نگاهداشت و ارتباط‌پذیری میراث و سرانجام آگاهی‌بخشی انتقادی تولید می‌شوند .بررسی آثار ارسالی به چهارمین دوره جایزه موسیقی و رسانه نشان می‌دهد به‌رغم اهمیت هنر موسیقی، متاسفانه در بخش رسانه، آنچنان که شایسته است، به آن پرداخته نشده است.
در این بیانیه اظهار شد: هیأت داوران چهارمین دوره جایزه موسیقی و رسانه، ضمن پاسداشت یاد و خاطره روزنامه‌نگار فقید حوزه موسیقی، ابوالحسن مختاباد، از همه فعالان عرصه رسانه، روزنامه‌نگاری و ارتباطات و به‌طور خاص از منتقدان هنر موسیقی، پژوهشگران حوزه موسیقی نواحی و اقوام ایرانی، فعالان حوزه تصویر و رسانه‌های تصویری، رسانه‌های محلی و نیز سیاستگذاران هنری دعوت می‌نماید به غنی‌تر شدن حوزه موسیقی و رسانه بیندیشند.
اسامی برگزیدگان به این شرح است:
فاطمه رفاهتی برای مطلب «خیامی نوای حکیم نیشابوری از نای بوشهری ها»تقدیر شد.
عبدالله طرفی مدهوش( مستند یادگار خوزستان)، آزاده شاهرخ مهر(مستند نغمه در نغمه) و محمد منسوجیان (مستند ترانه صلوات بر محمد «ص») در بخش آثار دیداری و شنیداری به ترتیب اول تا سوم شدند.
علی نامجو(همزمان با شهرت در خوانندگی گزینه وزارت شدم)، رضا نامجو(دل پرویز یاحقی را شکستند) و سید مهدی موسوی تبار (آهنگ رسوایی) در بخش مطبوعات به ترتیب اول تا سوم شدند.
پس از آن نوبت برگزاری آیین بزرگداشت استادان محسن نفر (آهنگساز، پژوهشگر و مدرس موسیقی) و خالو قنبر راستگو ( موسیقیدان جنوبی و نوازنده جفتی) که با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تجلیل شدند.
بخش دیگر از برنامه نوبت به اهدای جایزه هنری «گوهرشاد» رسید که جایزه این بخش از سوی محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به علیرضا افتخاری اهدا شد.
همچین، در طول سال گذشته هنرمندان مختلفی نشان درجه یک هنری از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کردند؛ در این مراسم از 3 استاد برجسته یعنی غلامرضا صوفی (آوازخوان مقامی تربت جام)، غلامحسین غفاری(نوازنده و مقام خوان تربت جام) و وحید اسدالهی (نوازنده ناقاره) تقدیر شد.
در بخش دیگر این مراسم ضمن تقدیر از همراهی و همدلی تمامی رسانه ها در اطلاع رسانی و پوشش اخبار و رویدادهای جشنواره سی و هشتم موسیقی فجر، از خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر، خبرگزاری ایرنا، خبرگزاری صدا و سیما، خبرگزاری آنا، خبرگزاری برنا، خبرگزاری صبا، خبرگزاری ایسنا، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران، خبرگزاری تسنیم و روزنامه ایران بواسطه بیشترین میزان پوشش رسانه ای تقدیر به عمل آمد.
در ادامه مراسم محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، برپایی دوره سی و هشتم جشنواره موسیقی فجر را اتفاق مهمی در حوزه فرهنگ و هنر کشور دانست و گفت: این دوره از جشنواره با حضور پرشور هنرمندان بخش های مختلف حوزه موسیقی به دوره ای خاطره‌انگیز و به یادماندنی ادوار مختلف جشنواره بدل شد.
او در ادامه با قدردانی از هنرمندانی که با حضور پرشور خود، نقشی مانا در تاریخ فرهنگ و هنر ایفا کردند، گفت: خوشبختانه این دوره از جشنواره به موج بلندی برای پاسداشت هنر متعالی موسیقی اصیل ایران عزیز تبدیل شد.
اسماعیلی ادامه داد: نقاط مختلف ایران عزیز دارای شان و رتبه ای اختصاصی در حوزه موسیقی است و هنرمندان موسیقی در سراسر کشور با نجابت کامل و حداقل توقعات می‌درخشند.
وزیر فرهنگ با اشاره به اینکه وزارت فرهنگ در دوره جدید به دنبال ایجاد زمینه های ارتقای موسیقی اصیل ایرانی است، خاطرنشان کرد: طی یکسال و نیم اخیر تالارهای فرهنگ و هنر کم نظیری در شهرهای مختلف در اختیار اهالی هنر قرار گرفته است و در آینده نیز سالن های مجهز با پیشرفته ترین امکانات در شهرهای دیگر به بهره‌برداری خواهد رسید و در مجموع امیدواریم این اتفاق بزرگ به گسترش موسیقی اصیل ایرانی کمک کند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان گفت: درخشش جوانان آینده دار در کنار حضور دلگرم کننده پیشکسوتان و بزرگان موسیقی، موضوع امیدبخش جشنواره امسال بود، همچنین بخش موسیقی نواحی جشنواره نیز از سال آینده همانند جشنواره تئاتر فجر در مناطق مختلف کشور برگزار خواهد شد.
پس از اجرای گروه «شبدیز» بیانیه هیئت داوران بخش جایزه باربد از سوی دبیر این بخش مجید اخشابی قرائت شد: هنر شکلی از حقیقت است که آراسته به زیباییست و نمادی از تجلی اراده و اهتمام انسان برای دست یازیدن به خلقت در متابعت و تقلید از آفرینشگر اعظم. برای فطرت زیباجوی آدمی، زیبایی عالم امکان سرمنشا تمامی الهامات، نسخه برداری ها، فرامایی هاست که البته این ساز و کار برای هنر موسیقی در تقلید و محاکات اندکی متفاوت است. طبیعت برای موسیقی، مستورتر و راز آلود تر نشانه گذاری شده است و موسیقیدان برای سرمشق گیری از طبیعت با الگویی عینی، مشخص، ملموس و محسوس مواجه نیست، گویی برای خلقت و مکاشفه موسیقی به کاوشی عمیق تر، انتزاعی تر، هوشمندانه تر و خلاقانه تر نیاز دارد. جادوی موسیقی وقتی نصیب حنجره داوودی شود دست به اعجاز می زند و وقتی پرده از رموز و اسرارش بر انداخته شود در کنار طب و به مثابه طب درمانگر جسم و روان می شود. موسیقی همیشه غنی کننده و تشدید کننده احساسات بشری در سوگ و سور جنگ و صلح بوده است و سیاوش وار به سلامت از هزارتوی تاریخ عبور کرده و به حیات خود ادامه داده است، گویی با گذر از ذهن و سینه نسل ها و ملت ها از امتزاج با هر رنگ و جهت و سمت و سو و سیاستی مصون مانده است. ذات موسیقی همیشه پالوده و عاری از هر گونه آلودگیست، پاک و مطهر است؛ درست مثل لحن جانبخش لالایی مادر و یا صلای دلکش راز و نیاز در نیایش ، و با مثل حرکت موزون و منظم و متحد انسان ها برای کار و رزم.
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: «البته صیانت و سلامت موسیقی، مرهون پایمردی و استقامت هنرمندان واقعی بسیاری بوده و هست که گویی باظ محمل عمر و جانشان موسیقی را از گذرگاه های صعب حافظه تاریخ پالوده تر و زیباتر عبور داده اند و به تعبیری نسل بعدی را میراث دار گنجینه ی عظیمی از آفرینش های موسیقی خود نموده اند که نیکبختانه با افتخار می توان گفت کشور ما در این تولیدات بشری سهمی عمده ، مستقل، مشخص و منحصر به فرد دارد و در مکاشفه گام ها، ریتم ها، سازها، نغمات انواع و اقسام اشکال و فرم های موسیقی و ارائه ی مفاهیم عمیق و گسترده همواره جزو ممالک پیشرو، اثر گذار و مولف در حوزه موسیقی بوده و هست.
این بیانیه افزود: «و اما جامعه امروزی ما بیش از پیش به موسیقی احتیاج دارد؛ بیشتر از همیشه موسیقی می شنوند و جدی تر از قبل به آن اتکا می کند. گویی موسیقی برای بشر به همراه و همراز محرم تری نسبت به قبل تبدیل شده است که لحظه به لحظه و نفس به نفس با او می زید و این امر، مسئولیت خطیر نهاد ها و ارگان های متولی و همچنین هنرمندان دغدغه مند را در ارتقا سطح سلیقه شنوندگان و تلاش برای تولید و دردسترس قراردادن هنر متعالی موسیقی، بیشتر می کند.
در ادامه بیانیه آمده است: «آری! چراغ موسیقی در جامعه ی ما باید همیشه روشن و پر تلالو بماند؛ دیگر نمی توان و شایسته نیست از کارکردها و فواید موسیقی، فقط به جنبه های تفریحی آن اکتفاء و بسنده کرد؛ موسیقی امید می سازد، شادی می آفریند، شجاعت خلق می کند، محبت و عشق می پراکند، صبر و استقامت می افزاید، عاطفه و حس نوع دوستی پرورش می دهد، به اندیشه و خیال حیات و جرات و جان می بخشد و از همه مهمتر، بصورتی چشمگیر در بهداشت و سلامت جسم و روان در زیست انسانی و حتی سایر جانداران و موجودات اثر بخش است. از آنجا که ابداع سنت نه چندان دیرپای جشنواره ها ، در مجامع مختلف عموما به رشد و تعالی و اشاعه بیشتر موسیقی می انجامد، یقینا بهره گیری از این ظرفیت در جشنواره فجر نیز که سی و هشتمین تجربه خود را به منصه ظهور می گذارد، تلاشی است کامیاب و مبارک برای تسطیح مسیر فراروی موسیقی رسمی کشور. آثار رهیافته به جشنواره سی و هشتم حاکی تلاش مجدانه و سازنده هنرمندان و برگزارکنندگان است. رقابت در جشنواره امسال در پنج بخش:موسیقی نواحی، موسیقی دستگاهی و ارکسترال ، موسیقی پاپ و تلفیقی و در سه گانه ی آموزش ، پژوهش و تئوری در حوزه مکتوبات و نهایتا گروه نوازی یا آنسامبل صورت پذیرفت. هیات داوران برای ارزیابی تمامی مراحل، به شاخصه هایی چون اصالت، بدعت و نوآوری، بهره گیری خلاقانه از سنت، استفاده از علوم و فنون آهنگسازی و ارکستراسیون ، توفیق و توانایی هنرمند در حصول زیبایی، اخذ دستاورد کیفی علمی و هنری درقالب فرم و محتوای معنادار ، توجه داشته است که خوشبختانه با دقت نظر فراوان و موشکافی بسیار، طی جلسات کارشناسی مطول براساس معیار های فوق اقدام به شناسایی و معرفی برگزیدگان جشنواره نموده است. البته جای آن دارد که تاکید و تصریح شود جشنواره محل گفتمان ، تفاهم، همدلی، خودشناسی، کسب علم و تجربه از صحنه و پیشرفت و تعالی است و گرنه پرواضح است که نه احراز مقام به معنی رسیدن به خط پایان است و نه عدم موفقیت در کسب رتبه به منزله بن بست؛ از این رو همه رهیافتگان نهایی به جشنواره ، شایسته تشویقند و بر همه کنشگران موسیقی فرض است به خاطر موسیقی و برای شکوفایی هرچه بیشتر موسیقی ایران تمام تلاش خود را مصروف نمایند.
در پایان هیات داوران برای پیشبرد و ارتقا جشنواره در سال آتی پیشنهادات ذیل را مطرح می‌کند:
یکم: فعالیت دائمی دبیرخانه جشنواره در طول سال و ایجاد دپارتمان های مستقل، تخصصی ، تفکیکی در نهاد جشنواره ، ضمن تخصیص بودجه متناسب که گویا چندین سال است این پیشنهاد در اختتامیه ها تکراریست.
دوم:استفاده بیشتر از پیشکسوتان برای انتقال تجربه به نسل جوان از طریق برگزاری کارگاه های آموزشی. سوم: استفاده جدی تر از بستر فضای مجازی برای برگزاری آموزش های از راه دور.
چهارم: عهده داری هدایت گروه ها و مدیریت هنری هنرمندان از طریق کلاس های توجیهی.
پنجم :تعیین رپرتوارهای تخصصی برای بخش های رقابتی و ارائه آنها به گروه ها برای رقابت های تخصصی.
ششم: همکاری و تعامل بیشتر با رسانه ها خصوصا رسانه ملی از طریق برنامه سازی و انتشار آن.
هفتم: افزودن بخش ویژه مختص دانشجویان موسیقی رشته های مختلف بانضمام ارزیابی پایان نامه ها و مقالات موسیقی.
هشتم: برنامه ریزی برای میزبانی جشنواره توسط شهرها و استان های دیگر.
نهم: ایجاد بخش ارزیابی کیفی و کمی تولیدات موسیقی رسانه ها.
و دهم: بازنگری و تدوین دقیق تر و جامع تر شیوه نامه جشنواره موسیقی فجر. در پایان برای هنر موسیقی سرزمین مان که در کالبدش تفکر، تعمق، معرفت، حکمت و مهر تنیده شده است، اعتلا، توسعه و فراگیری جهانی آرزو می کنیم و امید داریم دست به دست یکدیگر بتوانیم پیام صلح و دوستی موسیقی ایران را به گوش جهانیان برسانیم.
هیات داوران سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر متشکل از: هادی آرزم، علی رحیمیان، هوشنگ جاوید، رضا مهدوی، بهزاد عبدی، مجیدی اخشابی، اولگا خومووا(رئیس کنسرواتور سنت پترزبورگ)، آنتوان تننوف(آهنگساز و رئیس اتحادیه آهنگسازان روسیه) است.
گفتنی است در بخش «موسیقی دستگاهی» عناوینی چون «آهنگسازی موسیقی با کلام»، «آهنگسازی موسیقی بی کلام»، «اجرای موسیقی بی کلام (تک نوازی و چند نوازی)»، «خوانندگی موسیقی دستگاهی» مد نظر قرار گرفته است.
در بخش «موسیقی نواحی» نیز «اجرای موسیقی نواحی» و «خوانندگی موسیقی نواحی» مورد توجه قرار دارد. ضمن اینکه «آهنگسازی موسیقی کلاسیک غربی»، «اجرای موسیقی کلاسیک غربی» در بخش «موسیقی کلاسیک غربی» و «آهنگسازی موسیقی معاصر و ارکسترال ایرانی با کلام»، «آهنگسازی موسیقی معاصر و ارکسترال ایرانی بی کلام»، «خوانندگی موسیقی معاصر و ارکسترال ایرانی» در بخش «موسیقی معاصر و ارکسترال ایرانی» بخش‌های رقابتی این دوره از جایزه باربد را تشکیل می‌دهند.
در بخش «موسیقی تلفیقی» هم مواردی چون «آهنگسازی موسیقی تلفیقی با کلام»، «آهنگسازی موسیقی تلفیقی بی کلام»، «اجرای موسیقی تلفیقی بی کلام» و «خوانندگی موسیقی تلفیقی» مورد توجه قرار گرفته است. در بخش موسیقی پاپ هم «آهنگسازی موسیقی کودک» و «اجرای موسیقی کودک» و در بخش «کتاب های موسیقی» عناوینی چون «کتاب های پژوهشی (تاریخی و فنی)»، «کتاب های آموزشی»، «کتاب های نت (آثاری که ارزش تاریخی و حفظ میراث موسیقی داشته باشند)» از اولویت‌های ارزیابی معرفی شده‌اند.
برگزیده مردمی بخش سرود
گروه سرود «شمیم یاس» به سرپرستی فاطمه سادات قاضوی
برگزیدگان بخش رقابتی (جایزه باربد) به شرح ذیل اعلام شد:
برگزیدگان مسابقه ملی موسیقی ایران
دیپلم افتخار بهترین گروه نوازی به دو گروه «هور» از تهران به سرپرستی حسین روز بهانی و گروه «کوبان شمس» از همدان به سرپرستی مهدی حبیب وند اهدا شد.
بخش کتاب موسیقی
در بخش کتاب آموزشی هوتن شرف بیانی برای کتاب «ردیف موسیقی ایرانی و ضربی‌های یوسفی فروتن» برگزیده شد.
در بخش کتاب‌های تئوری هم مجموعه آثار امیر انجیری با کتاب «تئوری موسیقی رساله ریتم» به‌عنوان برگزیده معرفی شد.
در حوزه کتاب‌های پژوهشی (تاریخی و فنی) هم محسن شریفیان برای کتاب «باب الهوا» درباره موسیقی مردم شناسی جزیره کیش برگزیده شد.
بخش موسیقی نواحی
در این بخش دیپلم افتخار به احسان جوکار برای آلبوم «حرا» رسید و محسن شریفیان برای آلبوم «لوکا» جایزه باربد را از آن خود کرد.
بخش موسیقی دستگاهی
آهنگسازی موسیقی بی کلام
در این بخش دیپلم افتخار به محمد علی نجف پور برای آلبوم «اوراد» رسید.
در بخش خوانندگی موسیقی دستگاهی، دیپلم افتخار را سید محمد حسینی برای آلبوم «جز عشق ندارم هنری»دریافت کرد.
در بخش آهنگسازی موسیقی معاصر و ارکسترال ایرانی بی‌کلام امیر حسین سمیعی برای آلبوم «اروند» جایزه باربد را از آن خود کرد.
بخش موسیقی پاپ
دیپلم افتخار خوانندگی موسیقی پاپ و تلفیق به غلامرضا صنعتگر و عارف علیزاده برای آلبوم «تهران جان» و جازه باربد به وهاب ابراهیمی برای آلبوم «باید ستاره شد» رسید.
سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر از ۲۸ بهمن‌ماه تا سوم اسفندماه ۱۴۰۱ به دبیری بهزاد عبدی در بخش‌های رقابتی (جایزه باربد) و غیر رقابتی برگزار شد. جایزه ترانه، جایزه موسیقی و رسانه، بخش سرود و نشست‌های پژوهشی برنامه‌های دیگر این دوره از جشنواره بود.
